مجله اينترنتي استاد همه چي دان

شايد براي شما هم اين سوال پيش آمده باشد كه سونوگرافي عروق مغز چيست؟مغز و قسمت عمده اعصاب مركزي از شريانهاي گردني شامل عروق كاروتيد و ورتبرال خونرساني ميشوند و توسط وريد ژوگولار خون برگشتي به قلب باز ميگردد. اين شريانها مثل بقيه عروق بدن ميتوانند دستخوش تغييرات آرتروسكلروتيك قرار گيرد و جدار داخلي كلسيفيه و يا منجر به تشكيل پلاك گردد. وجود پلاك ميتواند منجر به عوارض گوناگوني از تنگي تا انسداد عروق و در نهايت با ممانعت در خونرساني بافت مغز موجب بروز پروسه هاي ايسكميك و سكته مغزي گردد كه خود اگر منجر به مرگ نشود بر اساس محل درگيري ميتواند علت ناتواني هاي متعدد در فرد گردد.

سونوگرافي داپلر بهترين روش بررسي عروق است؛ چرا كه مزيت اصلي TCD (سونوگرافي داپلر) نسبت به ساير روش‌هاي بررسي عروق مغز، غير تهاجمي بودن آن است و بر خلاف روش‌هاي ديگر مثل آنژيوگرافي و سيتي آنژيوگرافي مغز نياز به تزريق ماده حاجب ندارد. سونوگرافي داپلر ميتواند عروق گردني و سرعت و ميزان جريان خونرساني را نشان دهد، همچنين تشكيل پلاك هاي كلسيفيه و غير كلسيفيه و باريك شدگي عروق و درصد تنگي ايجاد شده و يا وجود انسداد را ميتوان به صورت كامل ارزيابي كرد.

سونوگرافي داپلر عروق مغز و گردن (سونوگرافي داپلر كاروتيد و ورتبرال) براي بررسي دقيق وضعيت اين عروق حياتي بدن، انجام مي‌شود و از اين طريق هرگونه گرفتگي و اختلال در عملكرد آنها، قبل از ايجاد اثرات جبران‌ناپذير مانند بروز سكته مغزي تشخيص داده خواهد شد.

كاربرد سونوگرافي داپلر عروقمغز و گردن

براي كاربرد سونوگرافي عروق مغز ميتوان به موارد متعددي اشاره كرد. انجام سونوگرافي داپلر در موارد زير توصيه مي شود:

بررسي اختلالات عروق مغزي

براي بررسي اختلالات عروقي مغز مثل تنگي يا گرفتگي رگ‌هاي مغز و كاروتيد در افرادي كه سابقه سكته مغزي و حوادث عروقي مغز داشته‌اند و يا در معرض خطر آن هستند، مثل افراد مبتلا به ديابت، فشار خون بالا، چاقي و چربي خون بالا سونوگرافي داپلر گزينه خوبي مي‌باشد.

بررسي علت سرگيجه

بررسي علت سرگيجه بخصوص در افراد مسني كه ممكن است سرگيجه ناشي از نارسايي خونرساني مغز باشد.

ارزيابي جريان خون مغز، در كودكان داراي كم خوني

در كودكاني كه كم خوني سلول داسي شكل دارند جهت ارزيابي جريان خون مغز و كاهش ريسك سكته مغزي در اثر گرفتگي عروق مغز، سونوگرافي داپلر نقش بسزايي دارد.

ارزيابي اسپاسم عروق مغز

در كساني كه دچار خونريزي‌هاي آراكوئيد مغزي شده‌اند، جهت ارزيابي اسپاسم عروق مغز از سونوگرافي داپلر استفاده مي شود.

مزاياي سونوگرافي عروق مغز و گردن

سونوگرافي داپلر نسبت به بسياري از روش هاي تشخيصي ارجحيت دارد كه علت آن وابسته به مزيت هاي اين روش است. مزاياي سونوگرافي عروق مغز باعث شده است تا پزشكان از اين روش تشخيصي براي تمامي رده هاي سني استفاده كنند. به عنوان مثال اين روش را مي توان براي نوزادان، مادران باردار و شيرده نيز به كار برد. از آنجا كه در اين روش از امواج اولتراسونيك استفاده مي شود و هيچگونه اشعه مضر مانند ايكس در اين روش وجود ندارد؛ اين روش كاملاً ايمن است و هيچ خطري سلامتي افراد را تهديد نمي كند و براي تمامي رده هاي سني مورد استفاده قرار مي گيرد. مهم ترين مزيت هاي اين روش عبارتند از:

غير تهاجمي بودن

برخي از روش هاي تشخيصي ناهنجاري هاي عروقي مانند آنژيوپلاستي به صورت تهاجمي يا كم تهاجي انجام مي شوند و فرد عوارضي مانند خونريزي، تورم و كبودي را تجربه مي كند، در حالي كه اين روش كاملاً غير تهاجمي است و هيچ عارضه خاصي ندارد.

استفاده نكردن از مواد حاجب

در روش آنژيوپلاستي متخصص از ماده حاجب استفاده مي كند كه اين ماده عوارضي موقت مانند واكنش هاي آلرژيك و واكنش هاي گوارشي مانند تهوع و استفراغ را به دنبال دارد، در حالي كه هيچ يك از اين عوارض در اين روش مشاهده نمي شود.

بي خطر بودن

بي خطر بودن و ايمن بودن اين روش سال ها پيش به اثبات رسيده است و اين روش توسط سازمان بهداشت جهاني تأييد شده است.

عدم نياز به مراقبت خاص

در اين روش تشخيصي نيازي به انجام مراقبت خاصي از بيمار نيست.

آمادگي قبل از سونوگرافي داپلر عروق مغز

براي انجام TCD نياز به آمادگي خاصي نيست و فقط توصيه ميشود 2 ساعت قبل از انجام سونوگرافي داپلر از مصرف مواد حاوي نيكوتين مثل سيگار و قليان خودداري شود؛ چون ممكن است باعث انقباض عروق خوني شود و نتايج غير مطلوبي نشان دهد.

روش انجام سونوگرافي داپلر عروق مغز

اساس كار سونوگرافي داپلر عروق مغز (TCD)، متفاوت با بقيه انواع سونوگرافي‌ها است و به اين صورت است كه امواج اولتراسونيك توسط دستگاه TCD از طريق يك پروب كوچك روي جمجمه بيمار گذاشته مي‌شود و امواج به رگ‎هاي خوني مغز مي‎رسد و براي سهولت انتقال امواج اولتراسونيك روي پروب مقداري ژل گذاشته مي‎شود كه قابل حل در آب بوده و به راحتي از روي سر بيمار پاك مي شود. اين امواج پس از برخورد با شريان‌هاي خوني و بر اساس ميزان و سرعت جريان خون توسط دستگاه TCD به صورت تصوير و صدا برگردانده مي‌شود و روي مانيتور دستگاه سونوگرافي داپلر مشخص مي‌شوند.

هزينه سونوگرافي داپلر مغز

هزينه انجام اين سونوگرافي با توجه به عوامل مشخصي مي تواند متفاوت باشد. نوع مركز ارائه دهنده اين خدمات و نوع بيمه شخص از جمله اين عوامل هستند.

عوارض سونوگرافي داپلر عروق مغز

معمولاً انجام سونوگرافي هيچ خطر خاصي ندارد. برخلاف ساير آزمايش‌ها مثل سي‌تي‌اسكن، سونوگرافي فرد را در برابر اشعه‌هاي خطرناك قرار نمي‌دهد.

منبع: https://www.drseif-radiology.ir/article/32668/سونوگرافي-TCD-مغز