مجله اينترنتي استاد همه چي دان

نقشه مغزي يا الكتروانسفالوگرافي كمي   (QEEG) يك ابزار تشخيصي است كه با استفاده از پردازش نوار مغزي يا EEG ميزان فعاليت الكتريكي را در قسمت هاي مختلف مغز اندازه مي گيرد. با استفاده از انواع نقشه مغزي مي توان عملكرد مغز را بررسي كرد و مشخص نمود كه فعاليت الكتريكي در كدام نواحي مغز كم و زياد شده است و بدين ترتيب نقاط ضعف و قدرت و مشكلات (اختلالات) مغزي بر ما آشكار مي شود. اختلالاتي نظير AD/HD، اضطراب، افسردگي، آلزايمر ، اختلالات يادگيري، اختلال وسواس اجباري … با استفاده از QEEG قابل تشخيص اند. براي بدست آوردن QEEG ، ابتدا با قرار دادن كلاه EEG روي سر تا 19 كانال EEG يا نوار مغزي از فرد گرفته مي شود در مرحله بعد يك سري عمليات پيچيده رياضي ( مانند تبديل فوريه و ويولت) روي EEG صورت مي گيرد.

نتيجه‌ي اين پردازش‌ها تبديل به يك سري تصوير (سرهاي رنگي ) مي شود كه به آن QEEG يا نقشه مغزي مي گوييم. اگر براي شما اين سوال پيش آمده كه نقشه مغزي چيست بايد بگوييم كه در واقع نقشه مغزي روشي است كه با آن مي‌توانيم زبان مغز را ترجمه كنيم. در نقشه مغزي، هر سر رنگي مربوط به فعاليت يك موج مغزي است. نحوه كاركرد اين امواج در كنار هم باعث مي شود تا ما عملكرد مناسب يا نامناسب داشته باشيم. اگر هر كدام از امواج عملكرد مناسب داشته باشد، سر را به رنگ سبز مي بينيم. فعاليت زياد امواج مغزي به رنگ قرمز و فعاليت كم به رنگ آبي ديده مي شود. 

درروش هاي ديگر تصويربرداري مغز مانند CT، MRI، PET، عواملي مانند جريان خون مغزي، متابوليسم يا يكپارچگي ساختاري مغز مورد اندازه گيري قرار مي گيرد در حاليكه همانطور كه گفته شد QEEG ابزاري است كه ميزان فعاليت الكتريكي مغز را اندازه گيري مي نمايد.

تفسير نقشه مغزي يا QEEG

امروزه مي‌توان با مقايسه QEEG فرد بيمار با QEEGافراد نرمال (موجود در پايگاه‌داده‌هاي تحليل QEEG افراد نرمال يا بهنجار) ناهنجاري‌هاي عملكرد مغز را شناسايي كرد و با تطبيق آن با الگوهاي موجود، نوع اختلال را مشخص نمود. مبناي چنين مقايسه‌اي اين است كه بيماريهاي مختلف روانپزشكي، باعث ايجاد نابهنجاري‌هاي معناداري در مغز شده و تغييراتي را در QEEG به وجود مي‌آورد (چابت و همكارانش، 1999 و 2001). از آنجائي‌كه تركيب طيفي فعاليت الكتريكي مغز با افزايش سن تغيير مي‌يابد، بنابراين در هنگام مقايسه با جمعيت بهنجار، سن فرد و جمعيت بهنجار بايد يكسان باشد.

در نتيجه ي اين قياس كه به آن Z scores مي گويند، اگر فعاليت مغزي فرد مشابه با جمعيت نرمال باشد با رنگ سبز نشان داده ميشود. رنگ سبز نشان‌دهنده حالت طبيعي و نرمال است. اگر فعاليت امواج مغزي فرد از حالت طبيعي بيشتر باشد (كه نشانه مشكل در عملكرد مغز است)، نرم افزار دستگاه آن را با رنگ‌هاي زرد، نارنجي و قرمز نشان مي‌دهد و اگر فعاليت امواج توليد شده كمتر از حالت طبيعي باشد (كه باز هم حاكي از اشكالي در كار مغز است)، نرم افزار آن را با رنگ‌هاي آبي و بنفش نشان مي‌دهد. از آن‌جا كه هر يك از اختلالات و مشكلات گوناگون مانند AD/HD و LD در اثر وجود اشكال در عملكرد مغز و در نتيجه كم و زياد شدن امواج مغزي به‌وجود مي‌آيند، لذا نقشه مغزي فرد سالم با نقشه مغزي فردي كه AD/HD دارد متفاوت است. به اين ترتيب، متخصص با بررسي نقشه مغزي افراد مختلف، پي به مشكل يا توانمندي‌هاي آنها مي‌برد.

كاربرد نقشه مغزي يا QEEG در درمان چه بيماري‌هايي است؟

در مورد مزاياي نقشه مغزي و كاربرد آن در تشخصي و درمان بيماري ها ميتوان گفت كه QEEG براي تشخيص اختلالاتي مانند:

اضطراب

افسردگي

بيش فعالي – اختلال نقص توجه

اوتيسم

اختلال دوقطبي

ناتوانايي يادگيري

و …

به كار مي‌رود.

هزينه‌ي QEEG

هزينه‌ي گرفتن QEEG بر اساس تعرفه‌ي خدمات تشخيصي و درماني توسط نظام پزشكي مشخص مي‌گردد.

آمادگي لازم براي تست QEEG:

شستشوي سر با شامپو و حداقل 3 بار، در روز انجام تست ضرورت دارد.

از روغن، ژل، حالت‌دهنده، نرم‌كننده يا اسپري براي موها، و نيز مواد آرايشي روي پيشاني استفاده نشود.

از بافتن و بستن موها اجتناب كنيد.

در روز تست از گوشواره يا زيورآلات استفاده نكنيد.

اگر از عينك براي مطالعه استفاده مي‌كنيد حتماً آن را همراه داشته باشيد. از لنز استفاده نكنيد زيرا ممكن است باعث ناراحتي شما شده و در نتيجه در گرفتن يك تست خوب اخلال ايجاد كند.

از مصرف مواد تحريك كننده مانند قهوه، چاي، سيگار، نوشيدني‌هاي كافئين‌دار و … اجتناب كنيد. همچنين لازم است از مصرف داروهاي غيرقانوني و خريداري شده از منابع نامعتبر، غذاها، گياهان و يا چاي گياهي كه روي خواب/آرميدگي يا بيداري/گوش‌بزنگي تأثير مي‌گذارند در روز انجام تست پرهيز شود.

هرگونه سابقه و پرونده مربوط به تست‌هاي عصب‌شناختي و نتايج مصاحبه‌هاي روانشناختي قبلي را همراه داشته باشيد.

قبل از انجام تست به اندازه كافي استراحت كرده و سرحال باشيد. يك خوراك مختصر قبل از تست نيز مفيد خواهد بود.

هنگام انجام تست شما روي يك صندلي به راحتي مي‌نشينيد و كلاهي داراي 19 الكترود (نحوه قرارگيري آنها مطابق استانداردهاي بين‌المللي است) روي سر شما قرار داده مي‌شود. براي افزايش هدايت الكتريكي و دقت در ثبت امواج از ژل مخصوص استفاده مي‌شود. الكترودها امواج توليد شده در مغز شما را در وضعيت‌هاي مختلف (مانند چشم بسته و چشم باز) دريافت كرده و به كامپيوتر انتقال مي‌دهند.

منبع: https://medinateb.com/نقشه-مغزيqeeg/