مجله اينترنتي استاد همه چي دان

نوار مغزي يا الكتروانسفالوگرام يكي از آزمايش هاي مورد استفاده جهت بررسي فعاليت الكتريكي مغز است. با استفاده از اين آزمايش به خوبي مي توان فعاليت سلول هاي عصبي مغز را تحت نظر گرفت. سلول هاي مغزي به كمك تكانه هاي عصبي مي توانند با هم ارتباط داشته باشند. با نوار مغزي مي توان به خوبي هر نوع مشكلي در رابطه با اين ارتباط و فعاليت را تشخيص داد. به نوعي امكان ثبت و پيگيري الگوهاي امواج مغز به واسطه نوار مغز وجود خواهد داشت.

در اين مطلب بيشتر در مورد نوار مغزي ، كاربرد نوار مغز ، نوار مغز كودكان و… صحبت مي كنيم:

نوار مغز چيست؟

همان طور كه در بالا به آن اشاره شد نوار مغزي يا eeg روشي براي بررسي فعاليت سلول هاي مغز است. در اين آزمايش الكترودها كه صفحات فلزي كوچكي هستند با سيم هايي به پوست سر اتصال داده مي شوند. اين الكترودها اقدام به ارزيابي تكانه هاي الكتريكي مغز نموده و اطلاعات را به مانيتور ثبت نتايج مي فرستند.

در نتيجه آزمايش، تكانه هاي الكتريكي به شكل خطوطي موج مانند در خواهند آمد. با بررسي اين خطوط مي توان پي برد كه الگوها روندي طبيعي دارند يا خير. وجود موارد غيرطبيعي در اين آزمايش نشان دهنده تشنج يا اختلالات مغزي ديگر باشد.

نوار مغز چه چيزي را نشان مي دهد؟

نوار مغز براي تشخيص تمامي مشكلات موجود در فعاليت الكتريكي مغز و اختلالات به وجود آمده ناشي از اين مشكلات قابل استفاده است. اطلاعاتي كه از طريق نوار مغز به دست مي آيد به خوبي به پزشكان كمك مي كند تا وجود يا عدم وجود مشكلات مغزي را در يك فرد تشخيص دهند. از بين بيماري هاي قابل تشخيص از طريق تست نوار مغز مي توان موارد زير را نام برد:

آسيب سر

تومور مغزي

آنسفاليت يا التهاب مغز

سكته مغزي

اختلالات خواب

اختلالات تشنجي نظير صرع

آنسفالوپاتي (بيماري با ايجاد اختلال در عملكرد مغز)

دمانس يا زوال عقل

مشكلات حافظه

گاهي براي اندازه گيري ميزان فعاليت مغزي افراد كمايي نيز نوار مغز يكي از روش هاي كاربردي است. به منظور اطلاع از فعاليت مغز در زمان انجام يك عمل جراحي نيز اين آزمايش بسته به شرايط بيمار به كار برده مي شود.

نوار مغزي تستي بي ضرر و ايمن

خيلي از افراد به دليل ترس از عوارض احتمالي اين تست از انجام آن خودداري مي كنند. حال آن كه اين روش را مي توان روشي ايمن و بدون خطر دانست. اكثر آزمايش هاي نوار مغز بدون نورها و محرك ها هستند. اما در صورت عدم مشاهده ناهنجاري ها گاهي نياز به نورهاي چشمك زن يا تنفس سريع خواهد بود.

در چنين شرايطي افراد مبتلا به صرع و اختلالات تشنجي ممكن است با مشاهده نور چشمك زن دچار تشنج شوند. اما جاي هيچ نگراني نخواهد بود چرا كه تكنسين هايي آموزش ديده و متخصص كاملاً وضعيت فرد را تحت نظر داشته و در صورت بروز حمله به خوبي آن را كنترل خواهند نمود. براي همين اين تست ضرر و مشكلي را براي فرد به همراه نخواهد داشت.

آمادگي براي انجام تست نوار مغزي

پيش از تست نوار مغز توصيه مي شود از مصرف كافئين خودداري نماييد چرا كه اين ماده مي تواند ميزان صحت آزمايش را تحت تاثير قرار دهد.

در صورت مصرف هر گونه دارويي نيز به قطع مصرف آن نيازي نخواهد بود و تنها كافي است اين موضوع را به پزشك اطلاع دهيد.

بهتر است موهاي خود را از قبل بشوييد تا كاملاً تميز باشد و از زدن مواردي نظير اسپري، ژل، نرم كننده و… به موهاي خود خودداري كنيد. چرا كه براي چسباندن الكترودها به پوست سر از برچسب هاي مخصوص استفاده مي شود اين در حالي است كه كثيف يا چرب بودن موها سبب مي شود در چسباندن اين الكترودها مشكل به وجود آيد.

گاهي بسته به شرايط ممكن است از شما درخواست شود شب قبل را بيدار مانده تا در زمان انجام تست بتوانيد بخوابيد.

نحوه انجام نوار مغز

اين آزمايش دردي نداشته و به هيچ عنوان براي فرد آزاردهنده نيست. اين الكترودهاي به كار برده شده صرفاً جهت انتقال داده ها هستند و قرار نيست ماده اي از طريق آن ها به بدن منتقل شود. در اين آزمايش ابتدا دور سر اندازه گرفته مي شود و محل اتصال الكترودها روي پوست سر با ماژيكي مخصوص مشخص خواهند شد.

پس از آن روي نقاط علامت گذاري شده پمادي مخصوص زده مي شود تا امواج مغز باكيفيت بهتري به ثبت برسد. پس از آن الكترودها با چسب مخصوص روي پوست سر چسبانده مي شود. برخي مواقع نيز تنها كلاهي پلاستيكي و الكتروددار روي سر بيمار قرار داده مي شود. اين الكترودها به واسطه سيمي به ابزار مخصوص تقويت كننده امواج مغزي اتصال داده مي شوند تا اطلاعات از طريق آن ها بر روي كامپوتر به نمايش درآيد.

بعد از آن كه الكترودها نصب شدند تقريباً 60 دقيقه اي طول مي كشد تا اطلاعات به طور كامل به ثبت برسند. گاهي نيز بايد براي انجام آزمايش، بيمار در حالت خواب باشد. در چنين شرايطي اين آزمايش به زمان بيشتري نياز دارد. اول از همه از بيمار خواسته مي شود كه دراز كشيده و چشمان خود را ببندد.

پس از آن در بازه هاي زماني متفاوتي بايد چشمان خود را باز و بسته كند و كارهايي كه تكنسين از او مي خواهد نظير خواندن يك پاراگراف يا تماشاي يك تصوير را انجام دهد. به طور معمول حركات بدن نيز در زمان انجام نوار مغز به واسطه يك دوربين به ثبت خواهد رسيد. با بررسي اين فيلم پزشك بهتر مي تواند با توجه به نوار مغز در مورد مشكل بيمار تصميم بگيرد.

نوار مغز سيار

گاهي نيز وضعيت فعاليت مغز براي چندين روز مورد بررسي قرار مي گيرد تا در نهايت به نتايج مورد نظر دست پيدا كرد. با اين آزمايش راحت تر مي توان فعاليت يك تشنج را به ثبت رساند. گاهي بسته به شرايط بيمار از اين نوع تست نوار مغز بهره گرفته مي شود.

پايان تست نوار مغز

بعد از انجام تست نوار مغز الكترودها از سر جدا خواهند شد. در صورتي كه بيمار داروي آرام بخشي مصرف نكرده باشد هيچ عوارضي او را درگير نخواهد كرد و براي همين مي تواند روتين زندگي خود را از سر بگيرد.

اما در صورت استفاده از داروي آرام بخش ممكن است مدتي را كمي گيج و خواب آلود باشد كه در چنين حالتي بهتر است يك همراه داشته و از رانندگي خودداري كند. با استراحت در خانه خيلي زود حال او به حالت طبيعي برمي گردد.

تفسير نتيجه نوار مغز

پس از اتمام تست نوبت به تفسير نوار مغزي ميرسد. نتيجه اين آزمايش توسط يك پزشك متخصص مغز و اعصاب قابل بررسي است. در واقع پزشك تفسيركننده بايستي در زمينه تشخيص و درمان اختلالات سيستم عصبي بدن، دانش كافي داشته باشد. براي همين در اكثر اوقات، پزشك وقتي را براي تفسير نتيجه نوار مغز فرد در نظر خواهد گرفت.

از اين رو در اين زمينه نمي توان به تفسير هر شخصي اعتماد نمود.

تفاوت نتيجه نوار مغز طبيعي و غيرطبيعي

همان طور كه مي دانيد در تست نوار مغز، الگويي از امواج به نمايش در خواهد آمد كه در واقع نشان دهنده فعاليت الكتريكي مغز است. در هر سطحي از هوشياري نظير خواب و بيداري، مقادير به دست آمده اگر در محدوده فركانسي خاصي قرار داشته باشند طبيعي است. به عنوان نمونه سريع تر بودن الگوهاي امواج در زمان بيداري به نسبت خواب، كاملاً طبيعي مي باشد. در واقع در صورت عدم مشاهده هر نوع اختلالي در عملكرد مغز مي توان گفت كه فعاليت مغز طبيعي و بدون مشكل است.

اما غيرطبيعي بودن نوار مغز مي تواند نشان دهنده مشكلات زير باشد:

خونريزي غيرطبيعي (هموراژي)

اختلال خواب

آنسفاليت (تورم مغز)

تومور

صرع يا اختلالات تشنجي

ميگرن

آسيب سر

مرگ بافتي ناشي از انسداد جريان خون

مصرف الكل يا دارو

نشان دادن نتيجه تست نوار مغز به پزشك، سبب مي شود كه بهتر در جريان بيماري و مشكل خود قرار بگيريد. توصيه مي شود از قبل سوالات خود را يادداشت كنيد تا بتوانيد آن ها را بعد از توضيحات پزشك بپرسيد.

نوار مغز در بارداري

خيلي از افراد ممكن است به دلايلي در دوران بارداري نياز به انجام تست نوار مغز داشته باشند. اما از اين موضوع واهمه دارند كه شايد اين تست براي مادر يا جنين ضرري داشته باشد. واقعيت آن است كه اين تست به دليل عدم استفاده از اشعه در آن، خطري را به همراه نخواهد داشت. براي همين با خيال آسوده مي توان براي خانم هاي باردار نيز اين تست نوار مغز را انجام داد.

نوار مغز كودكان

نوار مغز كودكان مي تواند دغدغه بسياري از پدر و مادرها باشد. كودكان به دليل داشتن سن پايين ممكن است در اين تست همكاري چنداني نداشته باشند و به دليل بي قراري و اضطراب تست، چندان باكيفيت و مطمئن نباشد. اما در بسياري از مراكز تست نوار مغز مي توان از تست نوار مغز كودكان بهره برد. اين مراكز كاملاً شرايط را براي كودكان فراهم نموده و با صبوري و روي خوش كودكان را راضي به انجام اين تست خواهند نمود. براي همين كودك به دليل ريختن استرس و ترسي كه داشته راحت تر اين تست را انجام داده و بيشترين همكاري را خواهد داشت.نوار معز كودكان تهرات

علاوه بر آن همان طور كه گفتيم اين تست ضرري نخواهد داشت و مي توان با خيال آسوده اين تست را براي كودكان انجام داد.

برخي از كاربردهاي پزشكي نوار مغز

1. بيماري صرع

يكي از شايع ترين دلايل انجام تست نوار مغز تشكيل بيماري صرع است. با توجه به ثبت لحظه اي فعاليت مغز توسط تست نوار مغز، به واسطه اين تكنيك مي توان شرايط عصبي خاصي را تشخيص داد. در كل موارد مشكوكي چون صرع و ساير اختلالات تشنجي به كمك توسط نوار مغز قابل ارزيابي است.

گاهي در اين تست براي تشخيص صرع، از چراغ هاي چشمك زن استفاده مي شود كه در افراد مبتلا به صرع به واسطه حساسيتي كه به نور داشته سبب تشنج مي شود. با نوار مغز ضمن تشخيص و طبقه بندي انواع تشنج در افراد مبتلا به تشنج مي توان تشنج را كنترل و پيش بيني نمود.

2. اختلالات خواب

از ديگر موارد استفاده از نوار مغز، تشخيص اختلالات خواب است. با الگوهاي امواج مغزي مي توان هر مرحله از خواب را تعيين نمود و عميق ترين بخش خواب با امواج دلتا مشخص خواهد شد.خدمات اختلال خواب كلينيك رها

تست نوار مغز اين امكان را به متخصصين خواهد داد تا كيفيت خواب و اختلالات مرتبط با آن را تعيين كنند.

3. ADHD

ADHD نيز مانند ديگر اختلالات روان پزشكي توسط مصاحبه باليني قابل تشخيص است. گاهي براي تشخيص نهايي اين مشكل، نياز به تست نوار مغز مي باشد. البته لازم به ذكر است كه تست نوار مغز به تنهايي جهت تشخيص اين مشكل كافي نيست و بايد با آزمون هاي جامع تري همراه باشد.

كاربردهاي تحقيقاتي نوار مغز

نوار مغز در كنار تشخيص اختلالات، به لحاظ تحقيقاتي نيز بسيار ارزشمند است. چيزي به حدود يك قرن است كه اين فناوري به منظور بررسي عملكرد مغز به كار گرفته مي شود و در زمينه هاي روانشناسي و علوم اعصاب كاربرد دارد. به عنوان نمونه روانشناسان شناختي، به منظور بررسي بسته هاي عصبي توابع شناختي پايه نظير زبان، احساس، توجه و يادگيري از نوار مغز استفاده مي كنند.

گاهي نيز روانشناسان اجتماعي به واسطه نوار مغز رفتار گروهي و شناخت اجتماعي را به صورت قوي تري مورد تحليل قرار مي دهند.

اين روزها محققان ضمن تشخيص اختلالات با نوار مغز، در پي آن هستند تا بتوانند از اين طريق راهي براي بازيابي توان عملكردي افراد فلج و افراد داراي بيماري هاي تحليل برنده ي عصبي پيدا كنند. علاوه بر آن به منظور تقويت توانايي هاي موجود افراد نيز اين تست در حال بررسي است. از اين رو انتظار مي رود كه در آينده اي نه چندان دور اين روش در سطح وسيع تري براي تشخيص بيماري ها و اختلالات مختلف به كار برده شود.

حرف آخر

تست نوار مغز به ما كمك مي كند تا به وجود يا عدم وجود بسياري از اختلالات مربوط به فعاليت مغز پي ببريم. در واقع اين تست مي تواند بسياري از حقايق مربوط به مشكلات مغزي را براي ما روشن كند.براي انجام اين تست بايد به مراكز حرفه اي مغز و اعصاب مراجعه كنيد. در اين مراكز علاوه بر نوار مغزي، خدمات ديگري مانند تست tcd نيز ارائه ميشود.

منبع: https://rahabrainclinic.com/نوار-مغز-چه-چيزي-را-نشان-مي-دهد-؟/