مجله اينترنتي استاد همه چي دان

نوار مغز يا الكتروانسفالوگرافي (EEG) تستي بدون درد است كه به خوبي ناهنجاري‌هاي موجود در امواج مغز يا فعاليت الكتريكي آن را مشخص مي‌كند. با استفاده از اين تست مي‌توان به علت اصلي مشكلاتي مانند سكته مغزي، از دست دادن حافظه، سردرد، تشنج و غيره در بيماران پي برد. در اين روش الكترودها را در سطح سر قرار مي‌دهند و با تقويت و حدف نويز سيگنال‌‌هاي ايجاد شده از مغز را چاپ مي‌كنند و در پايان پزشك با مشاهده اين سيگنال‌ها فعاليت مغز را آناليز مي‌كند. اين روش براي زماني كه بيمار دچار حمله مغزي شده به پزشك كمك زيادي مي‌كند تا بتواند علت ايجاد اختلال در فعاليت‌هاي الكتريكي مغز را كشف كند. توجه داشته باشيد كه تمام اختلالات مغزي بر روي امواج و الگوهاي الكتريكي مغز تأثيرگذار هستند. براي گرفتن اين تست از كلاهي مخصوص كه به الكترود مجهز شده استفاده مي‌كنند و آن را روي سر بيمار قرار مي‌دهند تا فعاليت‌هاي الكتريكي مغز را شناسايي كند‌. تست EEG از بهترين و پركاردبرترين روش‌هاي تشخيص اختلالاتي مانند صرع مي‌باشد. متخصصان در كنار روش‌هايي مانند ام آر آي و سي تي اسكن از روش الكتروانسفالوگرافي نيز بهره مي‌برند. در اين مقاله قصد داريم درباره نوار مغز، مزاياي نوار مغزي و انواع و كاربردهاي آن صحبت كنيم.

نوار مغز يا الكتروانسفالوگرافي چيست؟

به ثبت فعاليت‌هاي الكتريكي و امواج مغز نوار مغز يا الكتروانسفالوگرافي (Electroencephalography) گفته مي‌شود. در اين تكنيك الكترودهاي سطحي با استفاده از تقويت و حذف نويز باعث بهبود يافتن سيگنال‌هاي مغز مي‌شوند و در پايان اين سيگنال‌هاي روي كاغذ چاپ مي‌شوند. در واقع سيگنال‌هاي چاپ شده روي كاغذ الكتروانسفالوگرام يا EEG نام دارند و توسط پزشك در مركز rtms آناليز مي‌شوند‌. همان طور كه در بخش مقدمه نيز اشاره كرديم پزشكان براي ارزيابي مشكلاتي مانند گيجي، تشنج، ضربه خوردن به سر، كاهش يافتن سطح هوشياري فرد، سردرد و غيره از اين تكنيك استفاده مي‌كنند. اين مشكلات نشان دهنده وجود اختلال در عملكرد مغز هستند. برخي از بيماري‌هاي مغزي مانند نسيان يا فراموشي كاركرد رواني فرد را با مشكل مواجه مي‌كنند و نوار مغز به تشخيص اين بيماري‌ها نيز كمك مي‌كند. برخي بيماري‌هاي كبدي و كليوي نيز باعث بروز اختلال آنسفالوپاتي در مغز مي‌شوند و اين تست براي شناسايي اين مشكل نيز كاربرد دارد. تأييد مرگ مغزي در بيماران را هم با كمك نوار مغز انجام مي‌دهند. از ديگر كاربردهاي اين تست مي‌توان به تشخيص بيماري‌هايي مانند آلزايمر يا زوال عقل، آسيب‌هاي مغزي، عفونت، مانند آنسفاليت و تومورهاي مغز اشاره كرد.

آخرين باري كه جدول حل كرده‌ايد به خاطر بياوريد و يا به زماني كه در حال پيدا كردن آدرس يك مكان هستيد، فكر كنيد. در هر زمان كه انسان مي‌خوابد صداي محيط را مي‌شنود و حس مي‌كند، مغزش فعال است. مغز اطلاعات دريافتي را از محيط دريافت كرده و ذخيره مي‌كند. در نهايت اطلاعات جديد را به همراه اطلاعات قبلي به تجربه‌اي انسجام يافته و باثبات تبديل مي‌كند‌. مغز انسان از ميليون‌ها سلول عصبي تشكيل شده و زنده است. مغز با فيلتر كردن و تمركز بر روي يك موضوع باعث بهبود عملكرد تمام اندام‌هاي بدن مي‌شود.

نورون‌هاي موجود در مغز به وسيله سيناپس به يكديگر اتصال پيدا كرده‌اند‌. در صورت تحريك شدن سيناپس‌ها يه ضربه يا پالس الكتريكي ايجاد مي‌شود. با تحريك تمام سيناپس‌هاي مغزي جريان الكتريكي بسيار قوي ايجاد مي‌شود كه در تمام بافت‌ها و استخوان‌ها انتشار پيدا مي‌كند. در تست نوار مغز فعاليت سيناپس‌هاي مغز كه باعث ايجاد فعاليت الكتريكي شده، به ثبت مي‌رسد. براي متصل شدن الكترودها به پوست سر از يك كلاه مخصوص استفاده مي‌شود. اين كلاه روي سر بيمار قرار مي‌گيرد تا داده‌هاي دريافتي از يك مكان گرفته شود. به طور كلي اين تكنيك ارزشمند كاربردهاي زيادي در علم پزشكي دارد كه در ادامه بيشتر در مورد اين كاربردها توضيح خواهيم داد.

نحوه انجام تست EEG به چه صورت است؟

تست نوار مغز يا EEG توسط يك تكنسين باتجربه انجام مي‌شود. تكنسين كلاه الكترودي را كه از 16 الي 25 ديسك فلزي مسطح تشكيل شده، روي سر بيمار قرار مي‌دهد تا به وسيله اين كلاه بتواند به اندازه‌گيري فعاليت‌هاي الكتريكي مغز بپردازد. انجام اين تست به هيچ عنوان تهاجمي يا دردناك نيست و هيچ ضرري براي فرد ندارد. تاكنون هيچ گزارشي مبني بر آثار جانبي نواري مغزي وجود ندارد. مدت زمان مورد نياز براي انجام اين نوع تست بيست الي چهل دقيقه است‌. با احتساب زمان انجام تست در كنار مراحل آماده سازي در كل يك الي يك و نيم ساعت براي دريافت تست EEG صرف مي‌شود. در هنگام گذاشتن كلاه الكترودي روي سر، بيمار مي‌تواند در حالت نشسته يا دراز كشيده باشد.

تكنسين در اولين مرحله از اين تست سر بيمار را اندازه‌گيري مي‌كند و با استفاده از يك مداد مومي محل قرار گرفتن الكترودها را نشانه‌گذاري مي‌كند. در مرحله بعدي بين الكترودهاي روي كلاه و جمجمه را با ماده‌ ژل هادي مي‌پوشاند. اين ماده ژلي كمك مي‌كند كه سيگنال‌هاي مغز با قدرت بيشتري به وسيله الكترود‌هاي روي كلاه جذب شوند. از شروع تست تا پايان آن محيط اتاق را تاريك و بي‌صدا نگه مي‌دارند. تكنسين نيز از فرد در خواست مي‌كند كه كارهايي مانند كشيدن نفس عميق يا نگاه به نور چشمك زن را انجام ندهد، زيرا اين رفتارها در اتاق تست انجام ندهد، زيرا ممكن است باعث غير عادي شدن سيگنال‌هاي الكتريكي شود. در بعضي از مواقع تست نوار مغز به شكل ويدئوي ضبط مي‌شود تا پزشك به مقايسه سيگنال‌هاي الكتريكي بپردازد‌. پس از اتمام كار تكنسين كلاه را از روي سر بيمار بر مي‌دارد و به او اجازه مي‌دهد كه اتاق تست را كند. لازم به ذكر است كه بدانيد پاك كردن ژل هادي از روي موها كار بسيار راحتي است‌.

قبل از انجام تست نوار مغز بايد به چه نكاتي توجه كرد؟

 قبل از انجام هر تستي از جمله تست EEG يا الكتروانسفالوگرافي بايد به چند نكته بسيار مهم توجه داشته باشيد. يك روز قبل از انجام تست از خوردن مواد خوراكي كافئين‌دار مانند شكلات، قهوه، چاي، نوشابه و غيره خودداري كنيد. زيرا كافئين روي كيفيت و نتيجه تست تاثيرگذار است. نكته ديگر اين است كه حتماً بايد يك ليست از مكمل‌ها يا داروهايي كه در حال مصرف آن هستيد تهيه كرده و به پزشك معالج خود نشان بدهيد تا در صورت نياز پزشك به شما بگويد كه كدام يك از داروها را قبل از انجام تست EEG مصرف نكنيد. فراموش نكنيد كه شب قبل از تست سر و موهاي خود را مورد شستشو قرار دهيد اما به هيچ وجه از ژل، ماسك مو، اسپري، نرم‌كننده، آبرسان‌هاي مختلف و غيره را به موهاي خود نزنيد. زيرا استفاده از محصولات بهداشتي مخصوص نرم شدن موها اجازه نمي‌دهد كه كلاه الكترودي مخصوص آزمايش نوار مغز روي سر ثابت بماند.

گاهي اوقات در حين انجام تست EEG فرد بايد خوابيده باشد. براي اين كه در اين فاصله بيدار نشويد، حتماً روز قبل كمتر بخوابيد. از آنجايي كه بيمار در طول انجام تست الكتروانسفالوگرافي در حالت خوابيده يا نشسته خواهد بود، توصيه مي‌كنيم كه براي بيمار لباس راحت پوشانده شود.‌ اگر لباس داراي زيپ يا دكمه بود، ترجيحا آن‌ها را باز كنيد. استفاده از طلا و جواهر براي انجام آزمايش EEG هيچ مشكلي ايجاد نمي‌كند اما با توجه به اين كه كلاه را روي ناحيه سر بيمار قرار مي‌دهند، بهتر است كه از انداختن گوشوار‌ه‌هاي بلند در گوش خودداري كنيد. بر خلاف آزمايش خون كه بايد در حالت ناشتا انجام شود، در اين آزمايش بيمار نبايد ناشتا باشد زيرا افت قند خون روي نتيجه EEG تأثير خواهد گذاشت.

انواع نوار مغز شامل چه مواردي مي‌باشد؟‌

نوارهاي مغزي كه از بيماران گرفته مي‌شود انواع مختلفي دارند و هر يك از آن‌ها براي موردهاي خاصي كاربرد دارند. به طور كلي انواع نوار الكتروانسفالوگرافي به پنج دسته شامل نوار‌هاي مغز معمولي، طولاني، در حالت خواب، ويدئويي، نوار مغز در خانه (نوار مغز پرتابل) تقسيم مي‌شود كه در اين بخش درباره هر يك از آن‌ها توضيحات مختصري ارائه خواهيم داد.

نوار مغز معمولي يا روتين

مدت زمان انجام نوار مغز معمولي يا روتين (Routine EEG) تقريباً بيست الي چهل دقيقه به طول مي‌انجامد. تكنسين در هنگام انجام تست روتين از بيمار مي‌خواهد كه به آرامي بنشيند و چشمانش را هر چند لحظه يكبار باز و بسته نمايد. همچنين از بعضي از بيماران درخواست مي‌كند كه چند نفس عميق بكشند. در پايان تست نيز يك نور چشمك‌زن و درخشان كنار بيمار مي‌گذارند تا اثر آن نور را بر روي فعاليت‌هاي مغز بسنجند.

نوار مغز طولاني

مدت زمان انجام نوار مغز طولاني يا پايشي (Prolonged EEG) تقريباً يك ساعت و پانزده دقيقه طول مي‌كشد. اما گاهي از اوقات نيز حتي ممكن است يك يا چند روز طول بكشد. پزشك در اين نوع نوار مغز نسبت به نوع روتين اطلاعات بيشتري به دست خواهد آورد. اين تست براي مديريت و تشخيص اختلالات تشنج و هوشياري كاربرد دارد.

نوار مغز در حالت خواب آلودگي

همان طور كه از نامش پيداست در نوار مغز در حالت خواب (Sleep EEG) تكنسين وقتي كه بيمار خوابيده است، شروع به ثبت سيگنال‌ها مي‌كند. وقتي كه تست روتين EEG نتواند اطلاعات مورد نياز پزشك را تامين نكند و يا براي تشخيص علت ناهنجاري‌ها و مشكلات خواب از اين نوع تست استفاده مي‌شود. قبل از انجام اين آزمايش پزشك از بيمار درخواست مي‌كند كه شب قبل به هيچ وجه نخوابد تا در حين انجام تست به خوبي به خواب عميق برود.

نوار مغز ويدئويي يا تله متري

در نوار مغز تله متري يا ويدئويي (Video EEG) در حين انجام تست، تكنسين از بيمار فيلم مي‌گيرد. با استفاده از فيلم اطلاعات جامع‌تر و كامل‌تري از مغز بيمار دريافت مي‌شود. براي انجام اين تست بيمار بايد چند روز مداوم درركلينيك بماند‌. براي ضبط سيگنال‌هاي مغز آن را به شكل وايرلس به يك دستگاه كامپيوتر متصل مي‌كنند. ضبط فيلم به وسيله كامپيوتر به عهده كارمنداني است كه براي تهيه و آماده‌سازي فيلم مغز آموزش ديده‌اند.

نوار مغز در خانه يا نوار مغز قابل حمل

براي انجام اين نوع نوار مغز به يك تا سه روز وقت نياز است. در نوار مغز در خانه الكترودها به وسيله يك دستگاه كوچك به نام دستگاه نوار مغز پرتابل يا نوار مغز قابل حمل به سر بيمار وصل مي‌شود. براي تست نوار مغز در خانه لازم نيست كه بيمار در يك مكان به صورت ثابت قرار گيرد بلكه به راحتي مي‌تواند با دستگاه نوار مغز پرتابل كه به او متصل شده، به فعاليت‌هاي روزمره خود بپردازد. فقط بايد مراقبت باشد كه دستگاه نوار مغز پرتابل به هيچ وجه مرطوب يا خيس نشود. زماني كه بيمار دچار حملات مغزي يا تشنج مي‌شود، يكي از اعضاي خانواده بيمار دكمه دستگاه را فشار مي‌دهد تا دستگاه نوار مغز قابل حمل فعاليت‌هاي مغز را در آن زمان براي پزشك ضبط كند. نوار مغز در خانه بيشتر براي افراد مسن يا كساني كه در حالت كما هستند و يا براي كودكاني كه به دليل بيزاري از جو بيمارستان در خانه بستري شده‌اند، مناسب است.

درباره كاربردهاي پزشكي و تحقيقاتي نوار مغز چه مي‌دانيد؟‌

نوار مغز نيز مانند نوار عصب و عضله در پزشكي كاربردهاي بسياري دارد. در مورد كاربرد نوار عصب و عضله در مقاله اي ديگر به طور مفصل توضيح خواهيم داد. اما در مورد كاربرد نوار مغز ميتوان به موارد زير اشاره كرد:

كمك به تشخيص بيماري صرع

يكي از كاربردهاي مهم نوار مغز در پزشكي اين است كه به تشخيص بيماري صرع كمك مي‌كند. اين تكنيك پركاربرد با ثبت فعاليت‌هاي مغز در لحظه به تشخيص مشكلات عصبي خاص مانند صرع بسيار مفيد است و پزشكان از آن براي ارزيابي بيماران مشكوك اختلالات تشنجي و صرع استفاده مي‌كنند. براي انجام تست تشخيص صرع معمولاً به بيمار چراغ‌هاي چشمك زن نشان داده مي‌شود. اين تست براي نظارت بين دوره‌اي تشنج بيماران و كنترل آن‌ها نيز كاربرد دارد.

كمك به تشخيص اختلالات خواب

يكي ديگر از كاربردهاي مهم الكتروانسفالوگرافي در پزشكي تشخيص اختلالات خواب يا ناركولپسي مي‌باشد. در مراحل مختلف خواب امواج مغز انسان الگوهاي متفاوتي را نشان مي‌دهد. امواج دلتا عميق‌ترين قسمت خواب را نشان مي‌دهند. پزشك با بررسي اين امواج در نوار مغز به راحتي مي‌تواند اختلالات مربوط به كيفيت خواب بيمار را تعيين كند

كمك به تشخيص ADHD يا نقص توجه و بيش‌فعالي بزرگسالان

پزشكان براي تشخيص اختلال نقص توجه و بيش‌فعالي بزرگسالان معمولاً از روش‌ مصاحبه باليني استفاده مي‌كنند و با بررسي نوار مغز فرآيند تشخيص اين اختلال تكميل خواهد شد. توجه داشته باشيد كه اين تست هرگز به تنهايي براي تشخيص اختلال ADHD مناسب نيست و به ارزيابي‌‌هاي كامل‌تر و جامع‌تري نياز دارد. تست EEG در آينده‌اي نه‌ چندان دور براي تشخيص بيماري‌هايي مانند آلزايمر، افسردگي و اسكيزوفرني نيز مفيد خواهد بود، ولي در حال حاضر در مرحله آزمايشگاهي قرار داد. اما به نظر مي‌رسد كه به وسيله امواج ثبت شده در نوار مغز مي‌توان به حالت‌هاي روحي افراد نيز پي برد.

كمك به تشخيص ضايعات مغزي

براي افرادي كه در اثر سكته مغزي يا تومور مغزي به ضايعات مغزي مبتلا شده‌اند، مي‌توان از نوار مغز استفاده كرد. امواج مغز با توجه به اندازه تومور و همچنين محل ايجاد ضايعه مغزي كندتر خواهند شد. بنابراين مي‌توان فهميد كه در كدام بخش مغز ضايعه وجود دارد.

كمك به تأييد مرگ مغزي و پيدا كردن سطح بيهوشي

از نوار مغز يا EEG براي تأييد مرگ مغزي در افرادي كه به دلايل مختلف از جمله تصادف دچار مرگ مغزي شده‌اند نيز استفاده مي‌شود. در واقع با اين تست ميزان سطح هوشياري افرادي كه در حالت اغما هستند، مشخص خواهد شد. به طور كلي پزشكان براي تشخيص يا درمان اختلالاتي مانند سكته مغزي، التهاب مغز، آسيب‌هاي مغزي ناشي از ضربه، اختلال عملكرد مغز يا آنسفالوپاتي نيز از اين روش استفاده مي‌كنند.

تست الكتروانسفالوگرافي فقط كاربردهاي پزشكي ندارد بلكه داراي ارزش‌هاي تحقيقاتي نيز هست. تقريباً نزديك به صد سال از كاربرد تكنولوژي EEG در كشف و بررسي عملكردهاي مغز در حوزه‌هاي مختلف از جمله حوزه علوم اعصاب و روانشناسي مي‌گذرد. به عنوان مثال روانشناسان شناختي از اين تكنيك مفيد براي شناخت توجه، زبان، احساس،‌ يادگيري و غيره استفاده مي‌كنند. روانشناسان اجتماعي نيز از نتايج به دست آمده از تست EEG به منظور تقويت شناخت اجتماعي و تحليل كردن رفتارهاي گروهي استفاده مي‌كنند. از نظر محققان نوار مغز فقط در تشخيص اختلالات و بيماري‌ها كاربرد ندارد بلكه مي‌تواند به درمان بيماري‌ها و برگشت عملكردهاي از دست رفته در بيماران عصبي و مبتلا به فلج نيز كمك كند و با ارتباط بين مغز و كامپيوتر يا BCI مي‌توان سيگنال‌هاي الكتريكي كه از مغز دريافت مي‌شود، تبديل به عمل كند. در واقع نوارهاي مغزي‌ ايجاد شده در رابط مغز و كامپيوتر باعث ايجاد ارتباط مستقيم بين مغز و دستگاه‌هايي مانند بازوي رباتيكي مي‌شوند و عملكردهاي جديد را به افراد از كار افتاده هديه مي‌دهند.

آيا نوار مغز براي كودكان و زنان باردار مضر است؟‌

يكي از مهم‌ترين كاربردهاي آزمايش الكتروانسفالوگرافي يا EEG كمك به تشخيص بيماري صرع در كودكان است. البته برخي از پزشكان براي تشخيص بيماري‌هاي ديگر نيز ممكن است از اين آزمايش استفاده كنند. بعضي از والدين به دليل عدم آشنايي كافي با نوار مغز نگران هستند كه مشكلي براي فرزند آن‌ها به وجود آيد. در صورتي كه اين آزمايش به عنوان يك سيستم گيرنده امواج هيچ خطري براي كودكان ندارد. فقط توجه داشته باشيد كه براي كسب نتيجه بهتر از كودك خود بخواهيد كه با حفظ آرامش با تكنسين همكاري كند. در صورت عدم همكاري و پرتحركي كودك داروي خواب آور راهكار خوبي خواهد بود. اگر كودك در حال مصرف داروهاي ضد تشنج بود حتماً با پزشك معالج صحبت كنيد و هيچ وقت بدون مشورت با پزشك اقدام به قطع دارو نكنيد. انجام تست EEG در دوران بارداري نيز هيچ خطري براي جنين و مادر به وجود نمي‌آورد. زيرا در اين روش غيرتهاجمي از هيچ گونه اشعه‌اي استفاده نمي‌شود. البته بهتر است زنان باردار قبل از شروع تست الكتروانسفالوگرافي تكنسين را در جريان بارداري خود قرار دهند.

تفسير نتايج آزمايش نوار مغز به عهده چه كسي است؟

تنها كسي كه براي تفسير نتايج آزمايش نوار مغز صلاحيت دارد، پزشك متخصص مغز و اعصاب مي‌باشد. پزشك متخصص مغز و اعصاب مي‌تواند تمام اختلالات مربوط به سيستم عصبي بدن بيماران خود را تشخيص دهد و با اختصاص يك روز مشخص درباره نتايج و تفسير نوار مغز بيمار با او صحبت مي‌كند. نتايج تست نوار مغز به دو دسته امواج طبيعي و امواج غير طبيعي تقسيم مي‌شود‌. در نتايج طبيعي نوار مغز فعاليت‌هاي الكتريكي اين بخش مهم بدن در آزمايش مشاهده مي‌شود. محدوده فركانس براي سطوح هوشياري مانند خواب و بيداري يك مقدار طبيعي را نشان مي‌دهد. به عنوان مثال امواج مغزي در زمان بيداري فرد با سرعت بيشتري در حال حركت هستند، در حالي كه سرعت اين امواج در زمان خواب كاهش مي‌يابد. در نتايج طبيعي آزمايش EEG، امواج يا فركانس الگو طبيعي و بدون مشكل هستند. اين موضوع نشان مي‌دهد كه هيچ گونه اختلال عصبي در مغز فرد وجود ندارد. اما در صورتي كه امواج ثبت شده مغز طبيعي نباشند، نشان دهنده وجود اختلالاتي مانند صرع، تشنج، اختلال خواب، تورم مغزي يا آنسفاليت، وجود تومور مغزي، هموراژي يا خونريزي غير طبيعي در مغز، انسداد جريان خون و مرگ بافتي، ميگرن، آسيب سرپ و همچنين مصرف دارو يا الكل خواهد بود. متخصص مغز و اعصاب بعد از تفسير نتايج به دست آمده از تست EEG يك درمان مناسب به بيمار ارائه خواهد داد و از او مي‌خواهد كه به يك پزشك متخصص مراجعه كند.

آيا انجام آزمايش الكتروانسفالوگرافي يا EEG خطر هم دارد؟

سال‌هاست كه پزشكان مغز و اعصاب از بيماران آزمايش EEG مي‌گيرند و اين آزمايش به عنوان يكي از ايمن‌ترين و بي‌خطرترين آزمايش‌ها شناخته شده است، زيرا الكترودهاي متصل شده به سر بيمار فقط به ثبت فعاليت‌هاي الكتريكي مغز مي‌پردازند و هيچ نوع درد يا احساس ناخوشايندي براي او به وجود نمي‌آورند. بيمار در طول مدت انجام اين آزمايش راحت و آسوده است و هيچ خطري مانند برق گرفتگي يا شوك الكتريكي او را تهديد نخواهد كرد. فقط در مواردي بسيار نادر ممكن است بيماران مبتلا به اختلالات تشنجي به خاطر تاباندن نورهاي درخشان و چشمك زن به چشم‌هايشان دچار تشنج شوند‌. پزشك در اين مواقع بلافاصله با درمان بيمار به بهبود او كمك مي‌كند و جاي نگراني وجود ندارد.

انجام نوار مغز يا الكتروانسفالوگرافي در كلينيك سردرد

در اين مقاله تمام اطلاعات لازم درباره تست EEG و انواع نوار مغز مانند نوار مغز در خانه با استفاده از دستگاه‌ نوار مغز قابل حمل يا نوار مغز پرتابل و غيره را در اختيار شما قرار داديم. اين تست يكي از رايج‌ترين تست‌هايي است كه توسط پزشكان متخصص مغز و اعصاب براي تشخيص اختلالات مغزي درخواست مي‌شود. براي انجام تست نوار مغز با هزينه‌اي بسيار مناسب مي‌توانيد به يك كلينيك تخصصي سردرد مراجعه كنيد.

منبع: https://headacheclinic.ir/نوار-مغز-چيست-و-چه-كاربردهايي-دارد/