مجله اينترنتي استاد همه چي دان

مغز انسان توسط نيروي الكتريسيته عمل مي‌كند. در هر لحظه در طول روز، ميليون‌ها نورون در مغز سيگنال‌هاي الكتريكي ارسال مي‌كنند تا با نورون‌هاي ديگر ارتباط برقرار كرده و افكار، احساسات و رفتار انسان را ايجاد كنند. براي مدت سال‌ها متخصصين علوم اعصاب، مغز را براي درك بهتر مشكلاتي مانند اعتياد، اضطراب، عارضه‌هاي عصبي و اختلال‌هاي خلقي مورد بررسي قرار داده‌اند. روش جديد نقشه مغزي qeeg مي‌تواند در مورد عملكرد روزانه مغز اطلاعات جديدي به ما ارائه دهد. اين روش غير تهاجمي مي‌تواند در ارزيابي احساسات، الگوهاي فكري، استرس و اضطراب و انعطاف‌پذيري شناختي و مشكلات ديگر به متخصصين كمك كند. تست qEEG در ارتباط با سالم بودن فعاليت مغزي و يا وجود فعاليت كم يا بيش از حد در مغز، اطلاعات مورد نظر را ارائه مي‌دهد. اين تست نقشه تصويري مغز را ايجاد كرده و در مورد مغز اطلاعات لازم را در اختيار متخصص قرار مي‌دهد. 

نقشه‌برداري مغزي چيست؟ 

نقشه‌برداري مغزي نوعي تست است كه در كنار تست tcd براي ارزيابي فعاليت الكتريكي در مغز استفاده مي‌شود. در واقع به همان شيوه كه الكتروكارديوگرام فعاليت الكتريكي قلب را بررسي مي‌كند، نقشه مغزي نيز امواج مغزي را اندازه‌گيري مي‌كند.

داده‌هاي به دست آمده از نقشه مغزي دو منبع اطلاعاتي اصلي را ارائه مي‌دهد:

مقدار يا تعداد امواج مغزي موجود در مغز

نوع امواج مغزي كه در مغز جريان دارند.

نقشه‌برداري مغزي (qEEG) تعداد امواج مغزي كه در مقايسه با فعاليت طبيعي امواج مغزي وجود دارد را اندازه‌گيري مي‌كند. نقشه مغزي در ابتدا به ارزيابي امواج مغزي مي‌پردازد. به طور كلي اين تست نقشه‌اي از مغز شخص را ارائه مي‌دهد.

تنظيم و تهيه نقشه مغزي

اگرچه نقشه‌برداري مغزي، فعاليت مغز مورد ارزيابي قرار مي‌دهد، عملكرد تست qEEG نسبتا ساده مي‌باشد. پيش از تهيه نقش مغزي، متخصص پيشاني و لاله گوش شخص را تميز كرده تا پوست را از هرگونه چربي پاك كند. سپس متخصص كلاه مخصوصي كه داراي سوراخ‌هاي كوچكي است را بر روي سر شخص قرار مي‌دهد. پس از قراردادن ژل خنك‌كننده در سوراخ‌ها، كلاه از طريق مجموعه‌اي از سيم‌ها به دستگاه EEG متصل مي‌شود. در اين مرحله، شخص و متخصص هر دو مي‌توانند امواج مغزي را بر روي صفحه رايانه مشاهده كنند.

معمولا، نقشه‌برداري مغزي شامل دو بخش مختلف است: ثبت امواج مغزي و ايجاد نقشه مغزي رنگي.

ثبت امواج مغزي

متخصص در هر دو حالتي كه چشم‌‌هاي بيمار باز و بسته هستند، امواج مغزي را ثبت مي‌كند. بيمار بايستي آرام و بي‌حركت بنشيند. تصويرسازي در مورد انجام يك فعاليت آرامش‌بخش مانند استراحت در كنار ساحل مي‌تواند به شخص در كاهش حركت و ريلكس كردن عضلات كمك كند. زمان مورد نياز براي ثبت امواج مغزي متفاوت است ولي معمولا 10 تا 20 دقيق طول مي‌كشد.

ايجاد نقشه مغزي

پس از ثبت امواج مغزي، متخصص بايد به تحليل و تفسير نقشه مغزي بپردازد. پس از پايان تفسير نقشه مغزي، داده‌ها به نقشه مغزي رنگي تبديل شده و متخصص اين نقشه را بعدا با بيمار بررسي مي‌كند.

گزارش نقشه مغزي

گزارش نقشه مغزي شامل چندين صفحه اطلاعات است كه نحوه عملكرد بخش‌هاي مختلف مغز را نشان مي‌دهد. نقشه‌برداري مغزي در جهت بررسي بخش‌هايي از مغز كه داراي عملكرد طبيعي يا غير طبيعي هستند به متخصص كمك مي‌كند. در نتيحه متخصص مي‌تواند وجود موارد زير را تاييد كند:

اضطراب

افسردگي

تشنج

بي‌خوابي

صرع

آسيب‌ديدگي سر

تومور مغزي

مشكلات مرتبط با حافظه

نقشه‌برداري مغزي همچنين جهت تشخيص موارد زير نيز به متخصص كمك مي‌كند:

دشواري در توجه و دقت

رفتار تكانشي

دشواري در كنترل احساسات

ضعف در توانايي حل مساله

پزشكان مي‌توانند با مشاهده انواع تجزيه و تحليل‌هاي ذكر شده در گزارش، به تفسير نقشه مغزي بپردازند. تجزيه و تحليل گزارش شامل موارد زير مي‌باشد:

تحليل كميت

تحليل تشخيصي

تحليل كميت: عملكرد لوب‌هاي مغز

اين بخش از گزارش نقشه مغزي به فعاليت امواج مغزي در هر لوب از مغز مربوط مي‌شود. امواج مغزي نشان‌دهنده انواع مختلف فعاليت‌هاي ذهني، شناختي يا احساسي است كه انسان براي عملكرد موثر به انجام آن نياز دارد. بر روي نقشه مغزي، رنگ سبز معمولا نشان‌دهنده سطح طبيعي فعاليت، رنگ قرمز نشان‌دهنده سطوح بالا و رنگ زرد نشان‌دهنده سطوح شديد فعاليت است.

امواج دلتا

امواج دلتا كه با نام امواج خواب نيز شناخته مي‌شوند براي بازسازي و و جوان‌سازي ضروري هستند. اين امواج با فركانس پايين در زمان خواب، آرامش يا مراقبه عميق ايجاد مي‌شوند.

امواج تتا

امواج تتا به انسان در جهت پردازش اطلاعات و ساخت خاطرات كمك مي‌كند. امواج تتا همچنين در جهت خلق، احساس، روياپردازي و اعتماد به شهود به انسان كمك مي‌كنند. اين امواج در زمان تمركز، مراقبه و دعا قوي‌تر مي‌باشند.

امواج آلفا

امواج آلفا به انسان در جهت تمركز بر حضور، آرامش، هوشياري و دقت به انسان كمك مي‌كنند.

امواج بتا

اين امواج در بيشتر مواقع در زمان ساعات كاري ايجاد مي‌شوند. معمولاً امواج بتا در زمان كار كردن، تفكر، انجام تكاليف يا شركت در فعاليت‌هايي كه به تفكر منطقي، توجه، خلاقيت و تمركز نياز دارند ايجاد مي‌شوند.

امواج گاما

امواج گاما سريع‌ترين نوع امواج توليد شده توسط مغز هستند. اين امواج مسئول عملكرد شناختي، حافظه و يادگيري هستند و به شخص جهت تمركز و توجه بر فعاليت مورد نظر كمك مي‌كنند. اين امواج همچنين به منظور پردازش داده‌ها و حل مسئله به افراد ياري مي‌رسانند.

هر لوب در مغز به مقدار خاصي از امواج مغزي براي عملكرد صحيح نياز دارد. براي نمونه:

سطح پايين امواج بتا و گاما در لوب پيشاني كه مهارت‌هاي حل مساله را بر عهده دارد مي‌تواند بر كنترل رفتارها و روابط اجتماعي تاثير بگذارد.

امواج بتا و گاماي بيش‌فعال در لوب آهيانه‌اي كه به انسان در پردازش درون‌داده هاي حسي كمك مي‌كند، مي‌تواند سبب بيش‌فعالي شخص شود.

ميزان بالاي امواج دلتا و تتا در لوب پس سري مي‌تواند باعث بروز مشكلات حافظه شده و بر ادراك عمقي و توانايي شخص در تشخيص چهره‌ها و اشياء تاثير بگذارد.

تحليل تشخيصي: عملكرد شناختي مغز

عملكرد شناختي مغزاين جنبه از گزارش نقشه‌برداري مغز به طور ويژه بر عملكرد شناختي، عاطفي و اجرايي بيمار تمركز دارد. با استفاده از اين گزارش، متخصصين مي‌توانند در مورد احتمال بروز عارضه‌هايي كه بر اين نوع عملكرد‌ها اثر مي‌گذارند، اطلاعات لازم را در اختيار بيمار قرار دهند. اين عارضه‌ها شامل:

فراموشي

دمانس يا زوال عقل

دليريوم يا روان‌آشفتگي

سكته مغزي

اضطراب

اختلال دو قطبي

اختلال نقص توجه و بيش‌فعالي

اختلال وسواس فكري- عملي

اوتيسم

اختلال استرس پس از سانحه

اختلال كاركرد اجرايي

نقشه مغزي رنگي: معني رنگ‌هاي قرمز، سبز و آبي

بسته به اين كه مغز در حال چه فعاليتي است، امواج مغزي در فركانس‌هاي متفاوتي ايجاد مي‌شوند. با اندازه‌گيري اين فركانس‌ها با نقشه‌برداري مغز (qEEG)، مي‌توان مشاهده كرد كه مغز در چه مواردي داراي عملكرد بهينه نمي‌باشد.

نتايج حاصل از تست qEEG با استفاده از نمرات Z نشان داده مي‌شوند. اين نمرات در واقع انحراف معيار از نمونه ثبت نقشه مغزي از پايگاه داده افراد سالم در يك رده سني مي‌باشند. نمرات Z بر اساس تعداد انحراف معيار از مقدار استاندارد، از 3- تا 3+ متفاوت هستند. اين نمرات بر روي نقشه مغزي قرار گرفته و بر اساس انحراف مثبت يا منفي با رنگ نشان داده مي‌شوند. نمره صفر نشان‌دهنده حد وسط مي‌باشد و با رنگ سبز نشان داده مي‌شود. رنگ قرمز نشان‌دهنده فعاليت بيش از حد است (انحراف مثبت) و رنگ آبي نشان‌دهنده كاهش فعاليت است (انحراف منفي).

نقشه مغزي نرمال

نقشه مغزي نشان مي‌دهد كه مغز چگونه از پنج سرعت اصلي امواج مغزي براي خواب يا خواب‌آلودگي، آرامش، تمركز و استرس استفاده مي‌كند. به اين منظور كلاه مخصوص نقشه‌برداري مغزي بر روي سر شخص قرار مي‌گيرد. با استفاده از اين كلاه، متخصص متوجه مي‌شود كه امواج در هر ناحيه از مغز چگونه عمل مي‌كنند. پس از تهيه نقشه مغزي، اين نقشه به يك پايگاه داده با اطلاعات مربوط به مغزهايي از سنين مختلف ارسال مي‌شود. سپس نقشه مغزي بيمار با ديگر افراد در سن يكسان مقايسه مي‌شود. به اين صورت از عملكرد صحيح مغز اطمينان حاصل مي‌شود.

نقشه مغزي در روان‌شناسي

نقشه مغزي به پزشكان حوزه سلامت روان اجازه مي‌دهد كه عملكرد بخش‌هاي مختلف مغز را به طور مستقل و يا با يكديگر ارزيابي كنند. به اين طريق متخصصين مي‌توانند تشخيص دهند كه كدام يك از فركانس‌ها‌‌ در مغز از تعادل خارج است و در نهايت با استفاده از يك برنامه شخصي به شما در غلبه به مشكلات مورد نظر كمك مي‌كنند.

نقشه مغزي فرد مضطرب

فعاليت بيش از حد يا كمتر از حد طبيعي امواج مغزي بر روي نقشه‌برداري مغزي مي‌تواند نشان‌دهنده اضطراب باشد. براي مثال، ميزان بيش از حد امواج دلتا، مي‌تواند منجر به عدم توانايي در تفكر به شيوه صحيح باشد. ميزان كمتر از حد طبيعي امواج دلتا نيز مي‌تواند از احياي مغز جلوگيري كرده و سبب بروز مشكل در روند خواب شود.

در ارتباط با نقشه مغزي فرد مضطرب بايستي توجه شود كه نقشه مغزي در موارد زير نيز مي‌تواند نشان‌دهنده اختلال اضطراب باشد:

فعاليت پايين امواج تتا كه معمولا نشان‌دهنده استرس و آگاهي هيجاني ضعيف است

فعاليت بسيار بالاي امواج تتا كه منجر به برانگيختگي زياد و ناآرامي مي‌شود.

فعاليت پايين امواج آلفا كه مي‌تواند منجر به استرس زياد، بي‌خوابي و اختلال وسواس فكري- عملي شود.

فعاليت بالاي امواج گاما كه مي‌تواند سبب بروز استرس و برانگيختگي شود.

نقشه‌برداري مغزي به رفع اضطراب كمك مي‌كند.

نقشه مغزي فرد افسرده

عوامل و شرايط مختلفي مي‌توانند سبب بروز افسردگي شوند. در بسياري از موارد، افسردگي در اثر عدم تعادل هورموني در مغز ايجاد مي‌شود و مصرف دارو و يا تغيير در نحوه زندگي مي‌تواند به رفع اين مشكل كمك كند. البته امكان دارد افسردگي در اثر برخي از الگوهاي ذهني يا عدم تعادل فعاليت الكتريكي در مغز ايجاد و يا تشديد شود. در چنين مواردي، نقشه مغزي فرد افسرده مي‌تواند به متخصص در جهت تشخيص علت اصلي بروز افسردگي و طرح‌ريزي برنامه درماني كمك كند.

نقشه مغزي اوتيسم

نقشه مغزي اوتيسم الگوهاي ارتباط يا انسجام غيرطبيعي در مناطق مربوط به زبان و تكلم در مغز را نشان مي‌دهد. همين مسئله سبب كاهش ميزان عملكرد در رشد زباني كودكان مبتلا به اوتيسم مي‌شود كه يك نقص اصلي در اوتيسم به شمار مي‌رود. همچنين، الگوهاي غير طبيعي امواج مغزي در بخش خلفي راست مغز در كودكان و نوجوانان مبتلا به اختلال طيف اوتيسم مشاهده مي‌شود. اين قسمت از مغز به درك نشانه‌هاي اجتماعي غير كلامي و حالات چهره يا احساسات افراد ديگر مرتبط مي‌باشد. در كودكان مبتلا به اختلال طيف اوتيسم، در صورت وجود عدم تعادل در نقشه مغزي، اين قسمت از مغز براي تجزيه و تحليل و درمان از اولويت بالايي برخوردار است.

استفاده از برنامه درمان بر اساس نتايج نقشه‌برداري مغزي سبب تقويت ارتباطات موجود در مغز شده و منجر به بهبود كارآيي و سرعت پردازش اطلاعات در داخل و يا بين شبكه‌ها و مناطق مغز مي‌شود. در اين صورت علائم منفي عارضه كاهش پيدا مي‌كند.

نقشه مغزي بيش‌فعالي

بر طبق تجزيه و تحليل نقشه مغزي؛ پروتكل‌هاي نوروفيدبك به گونه‌اي ايجاد شده‌اند كه علائم خاص مربوط به شبكه‌هاي عملكردي مغز كه غير طبيعي يا نامنظم هستند را هدف قرار مي‌دهند. در ارتباط با نقشه مغزي كودك بيش‌فعال بايستي توجه شود كه اگر كودك بيش‌فعال، در مورد تمركز بر روي امور مشكل داشته باشد و شبكه توجه در تحليل نقشه مغزي، نشان‌دهنده ناهنجاري قابل توجه باشد، درمان نوروفيدبك بايستي بهبود عملكرد و ارتباطات در مناطقي از شبكه توجه كه ضعيف يا مختل هستند را هدف قرار دهد. نوروفيدبك همچنين سبب بهبود ارتباطات بين شبكه توجه و ديگر شبكه‌هاي مورد نياز براي ايجاد عملكرد بهينه مغز مي‌شود.

نقشه مغزي افراد دو قطبي

تحقيق در مورد مطالعه تاثير نقشه‌برداري مغز براي اختلال دو قطبي در كودكان و بزرگسالان در مراحل اوليه قرار دارد. پژوهش‌ها نشان مي‌دهند كه نقشه مغزي به همراه مصرف دارو و ديگر انواع درمان به بهبود اين عارضه كمك مي‌كنند. با توجه به فقدان تحقيقات كافي در اين مورد، توصيه مي‌شود زماني كه روش‌هاي درماني ديگر به نتيجه مطلوب دست پيدا نكرده و علائم عارضه همچنان باقي مانده يا تشديد شده‌اند، نوروفيدبك بر اساس نتايج نقشه مغزي به عنوان يك گزينه در نظر گرفته شود. بسياري از افراد مبتلا به اختلال دو قطبي در استفاده بلندمدت از دارو با مشكل مواجه هستند، حتي زماني كه داروها در تثبيت روحيه شخص موفق عمل كرده‌اند. استفاده از نوروفيدبك بر اساس نتايج نقشه مغزي به بسياري از افراد مبتلا به اختلال دو قطبي كمك كرده تا با مصرف داروي كمتر احساس ثبات بيشتري داشته باشند. در برخي از افراد، كاهش ميزان داروي مورد نظر امكان‌پذير است. در بعضي از موارد، افراد پس از استفاده بلندمدت از نوروفيدبك مي‌توانند مصرف دارو را قطع كرده و از ثبات خلقي كافي برخوردار باشند.

نقشه مغزي فرد وسواسي (OCD)

نقشه مغزي فرد وسواسي نشان مي‌دهد كه افراد دچار اختلال وسواس داراي فعاليت غير طبيعي در بخش‌هايي از مغز مرتبط با عواطف و واكنش به اين عواطف و همچنين عدم تعادل سروتونين هستند. با استفاده از نوروفيدبك بر اساس نتايج نقشه مغزي، بخش‌هايي از مغز كه با كنترل و واكنش عاطفي مرتبط هستند آموزش داده مي‌شوند. نوروفيدبك به مغز بازخورد مستقيمي از عملكرد آن ارائه داده و مغز از طريق اين بازخورد مي‌تواند خود را بهتر تنظيم كرده و در نتيجه علائم وسواس كاهش داده مي‌شوند. با استفاده از جلسات متعدد، مغز بدون فيدبك براي عملكرد بهتر آموزش مي‌بيند و منجر به تغييرات دائمي و بهبود عارضه مي‌شود.

نقشه مغزي و اسكيزوفرني

امواج مغزي تكانه‌هاي الكتريكي هستند كه در اثر ارتباط ميليون‌ها نورون در سر با يكديگر ايجاد مي‌شوند. امواج مغزي اطلاعات مهمي در مورد عملكرد كلي مغز ارائه مي‌دهند. تحليل نقشه مغزي افراد مبتلا به اسكيزوفرني نشان‌دهنده افزايش توان مطلق در نوسانات امواج آهسته (دلتا و تتا) و كاهش در امواج آلفا در زمان بسته بودن چشم‌ها مي‌باشد.

نقشه مغزي و تومور

 در زمان جراحي تومور مغز، خودداري از آسيب وارد كردن به مناطق مغز مرتبط با زبان، حركت و عملكرد حسي ضروري است. با استفاده از نقشه مغزي مي‌توان بخش‌هاي حياتي مربوط به عملكرد زبان، حركت و حس را تعيين و حفظ كرد. با وجود اين كه برخي از داده‌ها را مي‌توان پيش از جراحي جمع‌آوري كرد (مانند اسكن‌هايي كه محل تنه‌هاي اصلي عصبي را مشخص مي‌كند)، نقشه‌برداري مغزي در طول جراحي مورد استفاده قرار مي‌گيرد؛ به شكلي كه جراح مغز و اعصاب مي‌تواند دقيق‌ترين بازخورد در مورد بخش‌هاي عملكردي مغز نزديك تومور را دريافت كند.

نحوه تفسير و خواندن نقشه مغزي

نحوه تفسير و خواندن نقشه مغزيبا توجه به اين كه معيارهاي نقشه مغزي در پايگاه داده اصلي مطابق با توزيع گاوس هستند، بيمار با محاسبه نمرات Z با جمعيت مقايسه مي‌شود. معمولا نمرات z با مقدار مطلق بيش از 2 غير معمول در نظر گرفته مي‌شوند (با توجه به اين كه 95 درصد از مقادير در محدوده -2 و +2 هستند)، و مقادير مثبت نشان‌دهنده فعاليت بيش از حد و مقادير منفي نشان‌دهنده فعاليت كمتر از حد طبيعي هستند (شكل 4).

آيا نقشه مغزي نحوه بهبود عملكرد مغز را نشان مي‌دهد؟

اگرچه نقشه‌برداري مغزي در بيشتر مواقع مشكلات مرتبط با مغز را نشان مي‌دهد، تست qEEG به بيمار در جهت بهبود عملكرد مغز كمك كرده و نشان مي‌دهد كه كدام بخش از مغز به تقويت نياز دارد. بر اساس نتايج نقشه مغزي، استفاده از نوروفيدبك براي كمك به مغز در جهت يادگيري براي عملكرد موثر كمك مي‌كند. بر اين اساس، پزشك مي‌تواند برنامه توانمندسازي مغز براي دستيابي به نتيجه مورد نظر را طرح‌ريزي مي‌كند.

نحوه آماده‌سازي بيمار براي استفاده از نقشه‌برداري مغزي

كل روند نقشه‌برداري مغزي حدودا يك ساعت طول مي‌كشد. براي انجام اين آزمايش به مراكز تخصصي مغض و اعصاب مراجعه كنيد. در اين مراكز انواع خدمات rtms ارائه ميشود. در مورد rtms و عوارض دستگاه آر تي ام اس به صورت جداگانه در مقاله اي ديگر توضيح خواهيم داد. نقشه‌برداري مغزي يك روش غير تهاجمي است. بيمار بايستي بر روي يك صندلي راحت بنشيند. بر روي سر بيمار يك كلاه مخصوص قرار گرفته و بر روي لاله‌هاي گوش يك گيره قرار داده مي‌شود. همچنين يك حسگر بر روي ساعد چسبانده مي‌شود.

براي دستيابي به بهترين نتيجه:

جلسات نقشه‌برداري مغز بايستي براي زماني برنامه‌ريزي شوند كه بيمار هوشيار باشد (براي نمونه صبح پس از برخاستن از خواب)

جهت تكميل فرم، شخص بايد پيش از زمان مورد نظر به پزشك مراجعه كند.

شب پيش از نقشه‌برداري مغزي بايستي به طور كامل استراحت شود و از مصرف داروهاي بدون نياز به نسخه پزشك يا داروي خواب خودداري شود. ممكن است اين داروها بر نتيجه نقشه‌برداري مغز تاثير بگذارند.

پيش از نقشه‌برداري مغز براي جلوگيري از گرسنگي، بايستي صبحانه مصرف شود. گرسنگي مي‌تواند بر تفسير نقشه مغزي تاثير گذاشته يا سبب عدم تمركز شود.

موها بايستي شسته شود و از ژل يا محصولات ديگر در روز تست qEEg استفاده نشود. اين مواد مي‌توانند بر كارآيي حسگرهاي تست اثر بگذارند.

پيش از نقشه مغزي، لنزهاي تماسي بايستي برداشته شوند. امكان دارد لنز باعث پلك زدن بيش از حد چشم شده و بر نتيجه تست اثر بگذارند.

نقشه مغزي و نوروفيدبك

در روش نوروفيدبك از اسكن نوار مغزي و تحليل نقشه مغزي براي كمك به بيماران در جهت تغيير در الگوها و فعاليت مغزي استفاده مي‌شود. پس از نشان دادن نتايج اسكن نوار مغزي به بيمار، پزشكان با تغيير الگوي فكري و رفتاري به بيمار كمك مي‌كنند.

با گذشت زمان، با استفاده از اين روش غير تهاجمي پزشكان مي‌توانند انواع اختلال‌هاي رفتاري و عصبي شامل مواردي كه در بالا ذكر شد را درمان كنند.

نتايج حاصل خصوصا براي روش نوروفيدبك مفيد مي‌باشند چرا كه سبب افزايش دقت اطلاعات دريافتي شده و به روانشناسان اجازه مي‌دهد تا از روش‌هاي درماني دقيق‌تري استفاده كنند.

مزاياي نقشه‌برداري مغزي

در ارتباط با مزاياي نقشه‌برداري مغزي بايستي توجه شود كه اين روش مي‌تواند خصوصا در ارتباط با درمان اختلال‌هاي شناختي و اعتياد هم براي بيمار و هم پزشك مفيد باشد.

براي مثال، نقشه مغزي را مي‌توان به همراه نوروفيبدك مورد استفاده قرار داد. بوسيله اين روش جديد درماني، نتايج اسكن qEEG به بيماران ارائه شده و بيمار با روانشناسان همكاري كرده تا بتوانند الگوهاي فكري ناسالم را تغيير دهند. نقشه مغزي مسير مستقيمي را براي درك عميق ذهن بيمار فراهم مي‌سازد.

عوارض نقشه‌برداري از مغز

نقشه‌برداري از مغز يك روش غير تهاجمي است و تنها وضعيت مغز و نحوه‌ي كاركرد امواج و سيگنال‌هاي مغزي را بر روي يك صفحه‌ي نمايشگر نشان مي‌دهد. از اين رو اين آزمايش كاملاً ايمن است و هيچ گونه عوارضي در بر ندارد.

هزينه نقشه‌برداري مغزي

هزينه‌ي اين آزمايش با توجه به نوع مركز ارائه‌دهنده‌ اين خدمات متفاوت است. همچنين در نظر داشته باشيد كه در صورت تمايل به حضور در جلسات درماني پس از انجام آزمايش‌هاي تشخيصي، هزينه‌ي اين جلسات نيز جداگانه محاسبه خواهد شد.

سوال‌هاي رايج در مورد نقشه‌برداري مغزي

تفاوت بين EEG و qEEG چيست؟

در روش EEG (نوار مغزي)، فعاليت الكتريكي يا امواج مغزي كه نشان‌دهنده فعاليت بنيادي قشر مغز هستند ثبت مي‌شود. در روش qEEG (نقشه‌برداري مغزي)، از تجزيه و تحليل پيچيده آماري و رياضي براي ارزيابي اين امواج مغزي استفاده شده و نتيجه حاصل با پايگاه داده كه از نقشه مغزي افراد بدون اختلال عملكرد مغزي جمع‌آوري شده، مقايسه مي‌شود.

آيا نقشه مغزي مي‌تواند نوع تشنج را نشان دهد؟

زماني كه نقشه مغزي فعاليت الكتريكي غير طبيعي را تشخيص مي‌دهد، پزشك محل بروز اين فعاليت در مغز را ارزيابي مي‌كند. در زمان بروز تشنج كانوني، فعاليت تنها در برخي از بخش‌هاي مغز ايجاد مي‌شود. در زمان بروز تشنج فراگير، فعاليت حالت گسترده دارد. ولي تا زماني كه بيمار در زمان ثبت امواج مغزي دچار تشنج نشود، پزشك نمي‌تواند با اطمينان نوع تشنج را تشخيص دهد.

آيا تست qEEG مي‌تواند آسيب مغزي را تشخيص دهد؟

اين تست فقط در مورد فعاليت الكتريكي در مغز اطلاعات لازم را ارائه مي‌دهد و آسيب يا ناهنجاري فيزيكي در مغز را نشان نمي‌دهد. در چنين مواردي از ام آر آي استفاده مي‌شود.

آيا نوار مغزي (EEG) بايستي بيش از يك بار استفاده شود؟

تست نوار مغز به روش‌هاي مختلفي انجام مي‌شود . همچنين به دلايل مختلفي ممكن است از بيمار خواسته شود كه از اين تست استفاده كند.

در صورتي كه در تست EEG، فعاليت غير طبيعي الكتريكي در مغز مشاهده نشود، امكان دارد پزشك از بيمار بخواهد كه دوباره از اين تست استفاده كند.

در صورت امكان توصيه مي‌شود در مواقعي كه احتمال بروز تنشج بيشتر است، از تست EEG استفاده شود. براي مثال اين زمان مي‌تواند صبح زود باشد. در برخي از زنان، امكان دارد اين زمان در دوره عادت ماهيانه باشد.

دريافت نتايج نوار مغزي به چقدر زمان نياز دارد؟

معمولا در روز تست نوار مغزي، نتايج به بيمار ارائه نمي‌شود؛ چرا كه نتيجه اين تست بايستي در ابتدا توسط متخصص ارزيابي شده و سپس به پزشكي كه براي اين تست درخواست داده است ارسال شود. معمولا پس از چند روز يا چند هفته، پزشك نتايج را با بيمار در ميان مي‌گذارد.

منبع: https://dr-moradi.com/نقشهبرداري-مغزي-چيست،-چه-كاربردي-دار/

نوار مغز يا الكتروانسفالوگرافي (EEG) تستي بدون درد است كه به خوبي ناهنجاري‌هاي موجود در امواج مغز يا فعاليت الكتريكي آن را مشخص مي‌كند. با استفاده از اين تست مي‌توان به علت اصلي مشكلاتي مانند سكته مغزي، از دست دادن حافظه، سردرد، تشنج و غيره در بيماران پي برد. در اين روش الكترودها را در سطح سر قرار مي‌دهند و با تقويت و حدف نويز سيگنال‌‌هاي ايجاد شده از مغز را چاپ مي‌كنند و در پايان پزشك با مشاهده اين سيگنال‌ها فعاليت مغز را آناليز مي‌كند. اين روش براي زماني كه بيمار دچار حمله مغزي شده به پزشك كمك زيادي مي‌كند تا بتواند علت ايجاد اختلال در فعاليت‌هاي الكتريكي مغز را كشف كند. توجه داشته باشيد كه تمام اختلالات مغزي بر روي امواج و الگوهاي الكتريكي مغز تأثيرگذار هستند. براي گرفتن اين تست از كلاهي مخصوص كه به الكترود مجهز شده استفاده مي‌كنند و آن را روي سر بيمار قرار مي‌دهند تا فعاليت‌هاي الكتريكي مغز را شناسايي كند‌. تست EEG از بهترين و پركاردبرترين روش‌هاي تشخيص اختلالاتي مانند صرع مي‌باشد. متخصصان در كنار روش‌هايي مانند ام آر آي و سي تي اسكن از روش الكتروانسفالوگرافي نيز بهره مي‌برند. در اين مقاله قصد داريم درباره نوار مغز، مزاياي نوار مغزي و انواع و كاربردهاي آن صحبت كنيم.

نوار مغز يا الكتروانسفالوگرافي چيست؟

به ثبت فعاليت‌هاي الكتريكي و امواج مغز نوار مغز يا الكتروانسفالوگرافي (Electroencephalography) گفته مي‌شود. در اين تكنيك الكترودهاي سطحي با استفاده از تقويت و حذف نويز باعث بهبود يافتن سيگنال‌هاي مغز مي‌شوند و در پايان اين سيگنال‌هاي روي كاغذ چاپ مي‌شوند. در واقع سيگنال‌هاي چاپ شده روي كاغذ الكتروانسفالوگرام يا EEG نام دارند و توسط پزشك در مركز rtms آناليز مي‌شوند‌. همان طور كه در بخش مقدمه نيز اشاره كرديم پزشكان براي ارزيابي مشكلاتي مانند گيجي، تشنج، ضربه خوردن به سر، كاهش يافتن سطح هوشياري فرد، سردرد و غيره از اين تكنيك استفاده مي‌كنند. اين مشكلات نشان دهنده وجود اختلال در عملكرد مغز هستند. برخي از بيماري‌هاي مغزي مانند نسيان يا فراموشي كاركرد رواني فرد را با مشكل مواجه مي‌كنند و نوار مغز به تشخيص اين بيماري‌ها نيز كمك مي‌كند. برخي بيماري‌هاي كبدي و كليوي نيز باعث بروز اختلال آنسفالوپاتي در مغز مي‌شوند و اين تست براي شناسايي اين مشكل نيز كاربرد دارد. تأييد مرگ مغزي در بيماران را هم با كمك نوار مغز انجام مي‌دهند. از ديگر كاربردهاي اين تست مي‌توان به تشخيص بيماري‌هايي مانند آلزايمر يا زوال عقل، آسيب‌هاي مغزي، عفونت، مانند آنسفاليت و تومورهاي مغز اشاره كرد.

آخرين باري كه جدول حل كرده‌ايد به خاطر بياوريد و يا به زماني كه در حال پيدا كردن آدرس يك مكان هستيد، فكر كنيد. در هر زمان كه انسان مي‌خوابد صداي محيط را مي‌شنود و حس مي‌كند، مغزش فعال است. مغز اطلاعات دريافتي را از محيط دريافت كرده و ذخيره مي‌كند. در نهايت اطلاعات جديد را به همراه اطلاعات قبلي به تجربه‌اي انسجام يافته و باثبات تبديل مي‌كند‌. مغز انسان از ميليون‌ها سلول عصبي تشكيل شده و زنده است. مغز با فيلتر كردن و تمركز بر روي يك موضوع باعث بهبود عملكرد تمام اندام‌هاي بدن مي‌شود.

نورون‌هاي موجود در مغز به وسيله سيناپس به يكديگر اتصال پيدا كرده‌اند‌. در صورت تحريك شدن سيناپس‌ها يه ضربه يا پالس الكتريكي ايجاد مي‌شود. با تحريك تمام سيناپس‌هاي مغزي جريان الكتريكي بسيار قوي ايجاد مي‌شود كه در تمام بافت‌ها و استخوان‌ها انتشار پيدا مي‌كند. در تست نوار مغز فعاليت سيناپس‌هاي مغز كه باعث ايجاد فعاليت الكتريكي شده، به ثبت مي‌رسد. براي متصل شدن الكترودها به پوست سر از يك كلاه مخصوص استفاده مي‌شود. اين كلاه روي سر بيمار قرار مي‌گيرد تا داده‌هاي دريافتي از يك مكان گرفته شود. به طور كلي اين تكنيك ارزشمند كاربردهاي زيادي در علم پزشكي دارد كه در ادامه بيشتر در مورد اين كاربردها توضيح خواهيم داد.

نحوه انجام تست EEG به چه صورت است؟

تست نوار مغز يا EEG توسط يك تكنسين باتجربه انجام مي‌شود. تكنسين كلاه الكترودي را كه از 16 الي 25 ديسك فلزي مسطح تشكيل شده، روي سر بيمار قرار مي‌دهد تا به وسيله اين كلاه بتواند به اندازه‌گيري فعاليت‌هاي الكتريكي مغز بپردازد. انجام اين تست به هيچ عنوان تهاجمي يا دردناك نيست و هيچ ضرري براي فرد ندارد. تاكنون هيچ گزارشي مبني بر آثار جانبي نواري مغزي وجود ندارد. مدت زمان مورد نياز براي انجام اين نوع تست بيست الي چهل دقيقه است‌. با احتساب زمان انجام تست در كنار مراحل آماده سازي در كل يك الي يك و نيم ساعت براي دريافت تست EEG صرف مي‌شود. در هنگام گذاشتن كلاه الكترودي روي سر، بيمار مي‌تواند در حالت نشسته يا دراز كشيده باشد.

تكنسين در اولين مرحله از اين تست سر بيمار را اندازه‌گيري مي‌كند و با استفاده از يك مداد مومي محل قرار گرفتن الكترودها را نشانه‌گذاري مي‌كند. در مرحله بعدي بين الكترودهاي روي كلاه و جمجمه را با ماده‌ ژل هادي مي‌پوشاند. اين ماده ژلي كمك مي‌كند كه سيگنال‌هاي مغز با قدرت بيشتري به وسيله الكترود‌هاي روي كلاه جذب شوند. از شروع تست تا پايان آن محيط اتاق را تاريك و بي‌صدا نگه مي‌دارند. تكنسين نيز از فرد در خواست مي‌كند كه كارهايي مانند كشيدن نفس عميق يا نگاه به نور چشمك زن را انجام ندهد، زيرا اين رفتارها در اتاق تست انجام ندهد، زيرا ممكن است باعث غير عادي شدن سيگنال‌هاي الكتريكي شود. در بعضي از مواقع تست نوار مغز به شكل ويدئوي ضبط مي‌شود تا پزشك به مقايسه سيگنال‌هاي الكتريكي بپردازد‌. پس از اتمام كار تكنسين كلاه را از روي سر بيمار بر مي‌دارد و به او اجازه مي‌دهد كه اتاق تست را كند. لازم به ذكر است كه بدانيد پاك كردن ژل هادي از روي موها كار بسيار راحتي است‌.

قبل از انجام تست نوار مغز بايد به چه نكاتي توجه كرد؟

 قبل از انجام هر تستي از جمله تست EEG يا الكتروانسفالوگرافي بايد به چند نكته بسيار مهم توجه داشته باشيد. يك روز قبل از انجام تست از خوردن مواد خوراكي كافئين‌دار مانند شكلات، قهوه، چاي، نوشابه و غيره خودداري كنيد. زيرا كافئين روي كيفيت و نتيجه تست تاثيرگذار است. نكته ديگر اين است كه حتماً بايد يك ليست از مكمل‌ها يا داروهايي كه در حال مصرف آن هستيد تهيه كرده و به پزشك معالج خود نشان بدهيد تا در صورت نياز پزشك به شما بگويد كه كدام يك از داروها را قبل از انجام تست EEG مصرف نكنيد. فراموش نكنيد كه شب قبل از تست سر و موهاي خود را مورد شستشو قرار دهيد اما به هيچ وجه از ژل، ماسك مو، اسپري، نرم‌كننده، آبرسان‌هاي مختلف و غيره را به موهاي خود نزنيد. زيرا استفاده از محصولات بهداشتي مخصوص نرم شدن موها اجازه نمي‌دهد كه كلاه الكترودي مخصوص آزمايش نوار مغز روي سر ثابت بماند.

گاهي اوقات در حين انجام تست EEG فرد بايد خوابيده باشد. براي اين كه در اين فاصله بيدار نشويد، حتماً روز قبل كمتر بخوابيد. از آنجايي كه بيمار در طول انجام تست الكتروانسفالوگرافي در حالت خوابيده يا نشسته خواهد بود، توصيه مي‌كنيم كه براي بيمار لباس راحت پوشانده شود.‌ اگر لباس داراي زيپ يا دكمه بود، ترجيحا آن‌ها را باز كنيد. استفاده از طلا و جواهر براي انجام آزمايش EEG هيچ مشكلي ايجاد نمي‌كند اما با توجه به اين كه كلاه را روي ناحيه سر بيمار قرار مي‌دهند، بهتر است كه از انداختن گوشوار‌ه‌هاي بلند در گوش خودداري كنيد. بر خلاف آزمايش خون كه بايد در حالت ناشتا انجام شود، در اين آزمايش بيمار نبايد ناشتا باشد زيرا افت قند خون روي نتيجه EEG تأثير خواهد گذاشت.

انواع نوار مغز شامل چه مواردي مي‌باشد؟‌

نوارهاي مغزي كه از بيماران گرفته مي‌شود انواع مختلفي دارند و هر يك از آن‌ها براي موردهاي خاصي كاربرد دارند. به طور كلي انواع نوار الكتروانسفالوگرافي به پنج دسته شامل نوار‌هاي مغز معمولي، طولاني، در حالت خواب، ويدئويي، نوار مغز در خانه (نوار مغز پرتابل) تقسيم مي‌شود كه در اين بخش درباره هر يك از آن‌ها توضيحات مختصري ارائه خواهيم داد.

نوار مغز معمولي يا روتين

مدت زمان انجام نوار مغز معمولي يا روتين (Routine EEG) تقريباً بيست الي چهل دقيقه به طول مي‌انجامد. تكنسين در هنگام انجام تست روتين از بيمار مي‌خواهد كه به آرامي بنشيند و چشمانش را هر چند لحظه يكبار باز و بسته نمايد. همچنين از بعضي از بيماران درخواست مي‌كند كه چند نفس عميق بكشند. در پايان تست نيز يك نور چشمك‌زن و درخشان كنار بيمار مي‌گذارند تا اثر آن نور را بر روي فعاليت‌هاي مغز بسنجند.

نوار مغز طولاني

مدت زمان انجام نوار مغز طولاني يا پايشي (Prolonged EEG) تقريباً يك ساعت و پانزده دقيقه طول مي‌كشد. اما گاهي از اوقات نيز حتي ممكن است يك يا چند روز طول بكشد. پزشك در اين نوع نوار مغز نسبت به نوع روتين اطلاعات بيشتري به دست خواهد آورد. اين تست براي مديريت و تشخيص اختلالات تشنج و هوشياري كاربرد دارد.

نوار مغز در حالت خواب آلودگي

همان طور كه از نامش پيداست در نوار مغز در حالت خواب (Sleep EEG) تكنسين وقتي كه بيمار خوابيده است، شروع به ثبت سيگنال‌ها مي‌كند. وقتي كه تست روتين EEG نتواند اطلاعات مورد نياز پزشك را تامين نكند و يا براي تشخيص علت ناهنجاري‌ها و مشكلات خواب از اين نوع تست استفاده مي‌شود. قبل از انجام اين آزمايش پزشك از بيمار درخواست مي‌كند كه شب قبل به هيچ وجه نخوابد تا در حين انجام تست به خوبي به خواب عميق برود.

نوار مغز ويدئويي يا تله متري

در نوار مغز تله متري يا ويدئويي (Video EEG) در حين انجام تست، تكنسين از بيمار فيلم مي‌گيرد. با استفاده از فيلم اطلاعات جامع‌تر و كامل‌تري از مغز بيمار دريافت مي‌شود. براي انجام اين تست بيمار بايد چند روز مداوم درركلينيك بماند‌. براي ضبط سيگنال‌هاي مغز آن را به شكل وايرلس به يك دستگاه كامپيوتر متصل مي‌كنند. ضبط فيلم به وسيله كامپيوتر به عهده كارمنداني است كه براي تهيه و آماده‌سازي فيلم مغز آموزش ديده‌اند.

نوار مغز در خانه يا نوار مغز قابل حمل

براي انجام اين نوع نوار مغز به يك تا سه روز وقت نياز است. در نوار مغز در خانه الكترودها به وسيله يك دستگاه كوچك به نام دستگاه نوار مغز پرتابل يا نوار مغز قابل حمل به سر بيمار وصل مي‌شود. براي تست نوار مغز در خانه لازم نيست كه بيمار در يك مكان به صورت ثابت قرار گيرد بلكه به راحتي مي‌تواند با دستگاه نوار مغز پرتابل كه به او متصل شده، به فعاليت‌هاي روزمره خود بپردازد. فقط بايد مراقبت باشد كه دستگاه نوار مغز پرتابل به هيچ وجه مرطوب يا خيس نشود. زماني كه بيمار دچار حملات مغزي يا تشنج مي‌شود، يكي از اعضاي خانواده بيمار دكمه دستگاه را فشار مي‌دهد تا دستگاه نوار مغز قابل حمل فعاليت‌هاي مغز را در آن زمان براي پزشك ضبط كند. نوار مغز در خانه بيشتر براي افراد مسن يا كساني كه در حالت كما هستند و يا براي كودكاني كه به دليل بيزاري از جو بيمارستان در خانه بستري شده‌اند، مناسب است.

درباره كاربردهاي پزشكي و تحقيقاتي نوار مغز چه مي‌دانيد؟‌

نوار مغز نيز مانند نوار عصب و عضله در پزشكي كاربردهاي بسياري دارد. در مورد كاربرد نوار عصب و عضله در مقاله اي ديگر به طور مفصل توضيح خواهيم داد. اما در مورد كاربرد نوار مغز ميتوان به موارد زير اشاره كرد:

كمك به تشخيص بيماري صرع

يكي از كاربردهاي مهم نوار مغز در پزشكي اين است كه به تشخيص بيماري صرع كمك مي‌كند. اين تكنيك پركاربرد با ثبت فعاليت‌هاي مغز در لحظه به تشخيص مشكلات عصبي خاص مانند صرع بسيار مفيد است و پزشكان از آن براي ارزيابي بيماران مشكوك اختلالات تشنجي و صرع استفاده مي‌كنند. براي انجام تست تشخيص صرع معمولاً به بيمار چراغ‌هاي چشمك زن نشان داده مي‌شود. اين تست براي نظارت بين دوره‌اي تشنج بيماران و كنترل آن‌ها نيز كاربرد دارد.

كمك به تشخيص اختلالات خواب

يكي ديگر از كاربردهاي مهم الكتروانسفالوگرافي در پزشكي تشخيص اختلالات خواب يا ناركولپسي مي‌باشد. در مراحل مختلف خواب امواج مغز انسان الگوهاي متفاوتي را نشان مي‌دهد. امواج دلتا عميق‌ترين قسمت خواب را نشان مي‌دهند. پزشك با بررسي اين امواج در نوار مغز به راحتي مي‌تواند اختلالات مربوط به كيفيت خواب بيمار را تعيين كند

كمك به تشخيص ADHD يا نقص توجه و بيش‌فعالي بزرگسالان

پزشكان براي تشخيص اختلال نقص توجه و بيش‌فعالي بزرگسالان معمولاً از روش‌ مصاحبه باليني استفاده مي‌كنند و با بررسي نوار مغز فرآيند تشخيص اين اختلال تكميل خواهد شد. توجه داشته باشيد كه اين تست هرگز به تنهايي براي تشخيص اختلال ADHD مناسب نيست و به ارزيابي‌‌هاي كامل‌تر و جامع‌تري نياز دارد. تست EEG در آينده‌اي نه‌ چندان دور براي تشخيص بيماري‌هايي مانند آلزايمر، افسردگي و اسكيزوفرني نيز مفيد خواهد بود، ولي در حال حاضر در مرحله آزمايشگاهي قرار داد. اما به نظر مي‌رسد كه به وسيله امواج ثبت شده در نوار مغز مي‌توان به حالت‌هاي روحي افراد نيز پي برد.

كمك به تشخيص ضايعات مغزي

براي افرادي كه در اثر سكته مغزي يا تومور مغزي به ضايعات مغزي مبتلا شده‌اند، مي‌توان از نوار مغز استفاده كرد. امواج مغز با توجه به اندازه تومور و همچنين محل ايجاد ضايعه مغزي كندتر خواهند شد. بنابراين مي‌توان فهميد كه در كدام بخش مغز ضايعه وجود دارد.

كمك به تأييد مرگ مغزي و پيدا كردن سطح بيهوشي

از نوار مغز يا EEG براي تأييد مرگ مغزي در افرادي كه به دلايل مختلف از جمله تصادف دچار مرگ مغزي شده‌اند نيز استفاده مي‌شود. در واقع با اين تست ميزان سطح هوشياري افرادي كه در حالت اغما هستند، مشخص خواهد شد. به طور كلي پزشكان براي تشخيص يا درمان اختلالاتي مانند سكته مغزي، التهاب مغز، آسيب‌هاي مغزي ناشي از ضربه، اختلال عملكرد مغز يا آنسفالوپاتي نيز از اين روش استفاده مي‌كنند.

تست الكتروانسفالوگرافي فقط كاربردهاي پزشكي ندارد بلكه داراي ارزش‌هاي تحقيقاتي نيز هست. تقريباً نزديك به صد سال از كاربرد تكنولوژي EEG در كشف و بررسي عملكردهاي مغز در حوزه‌هاي مختلف از جمله حوزه علوم اعصاب و روانشناسي مي‌گذرد. به عنوان مثال روانشناسان شناختي از اين تكنيك مفيد براي شناخت توجه، زبان، احساس،‌ يادگيري و غيره استفاده مي‌كنند. روانشناسان اجتماعي نيز از نتايج به دست آمده از تست EEG به منظور تقويت شناخت اجتماعي و تحليل كردن رفتارهاي گروهي استفاده مي‌كنند. از نظر محققان نوار مغز فقط در تشخيص اختلالات و بيماري‌ها كاربرد ندارد بلكه مي‌تواند به درمان بيماري‌ها و برگشت عملكردهاي از دست رفته در بيماران عصبي و مبتلا به فلج نيز كمك كند و با ارتباط بين مغز و كامپيوتر يا BCI مي‌توان سيگنال‌هاي الكتريكي كه از مغز دريافت مي‌شود، تبديل به عمل كند. در واقع نوارهاي مغزي‌ ايجاد شده در رابط مغز و كامپيوتر باعث ايجاد ارتباط مستقيم بين مغز و دستگاه‌هايي مانند بازوي رباتيكي مي‌شوند و عملكردهاي جديد را به افراد از كار افتاده هديه مي‌دهند.

آيا نوار مغز براي كودكان و زنان باردار مضر است؟‌

يكي از مهم‌ترين كاربردهاي آزمايش الكتروانسفالوگرافي يا EEG كمك به تشخيص بيماري صرع در كودكان است. البته برخي از پزشكان براي تشخيص بيماري‌هاي ديگر نيز ممكن است از اين آزمايش استفاده كنند. بعضي از والدين به دليل عدم آشنايي كافي با نوار مغز نگران هستند كه مشكلي براي فرزند آن‌ها به وجود آيد. در صورتي كه اين آزمايش به عنوان يك سيستم گيرنده امواج هيچ خطري براي كودكان ندارد. فقط توجه داشته باشيد كه براي كسب نتيجه بهتر از كودك خود بخواهيد كه با حفظ آرامش با تكنسين همكاري كند. در صورت عدم همكاري و پرتحركي كودك داروي خواب آور راهكار خوبي خواهد بود. اگر كودك در حال مصرف داروهاي ضد تشنج بود حتماً با پزشك معالج صحبت كنيد و هيچ وقت بدون مشورت با پزشك اقدام به قطع دارو نكنيد. انجام تست EEG در دوران بارداري نيز هيچ خطري براي جنين و مادر به وجود نمي‌آورد. زيرا در اين روش غيرتهاجمي از هيچ گونه اشعه‌اي استفاده نمي‌شود. البته بهتر است زنان باردار قبل از شروع تست الكتروانسفالوگرافي تكنسين را در جريان بارداري خود قرار دهند.

تفسير نتايج آزمايش نوار مغز به عهده چه كسي است؟

تنها كسي كه براي تفسير نتايج آزمايش نوار مغز صلاحيت دارد، پزشك متخصص مغز و اعصاب مي‌باشد. پزشك متخصص مغز و اعصاب مي‌تواند تمام اختلالات مربوط به سيستم عصبي بدن بيماران خود را تشخيص دهد و با اختصاص يك روز مشخص درباره نتايج و تفسير نوار مغز بيمار با او صحبت مي‌كند. نتايج تست نوار مغز به دو دسته امواج طبيعي و امواج غير طبيعي تقسيم مي‌شود‌. در نتايج طبيعي نوار مغز فعاليت‌هاي الكتريكي اين بخش مهم بدن در آزمايش مشاهده مي‌شود. محدوده فركانس براي سطوح هوشياري مانند خواب و بيداري يك مقدار طبيعي را نشان مي‌دهد. به عنوان مثال امواج مغزي در زمان بيداري فرد با سرعت بيشتري در حال حركت هستند، در حالي كه سرعت اين امواج در زمان خواب كاهش مي‌يابد. در نتايج طبيعي آزمايش EEG، امواج يا فركانس الگو طبيعي و بدون مشكل هستند. اين موضوع نشان مي‌دهد كه هيچ گونه اختلال عصبي در مغز فرد وجود ندارد. اما در صورتي كه امواج ثبت شده مغز طبيعي نباشند، نشان دهنده وجود اختلالاتي مانند صرع، تشنج، اختلال خواب، تورم مغزي يا آنسفاليت، وجود تومور مغزي، هموراژي يا خونريزي غير طبيعي در مغز، انسداد جريان خون و مرگ بافتي، ميگرن، آسيب سرپ و همچنين مصرف دارو يا الكل خواهد بود. متخصص مغز و اعصاب بعد از تفسير نتايج به دست آمده از تست EEG يك درمان مناسب به بيمار ارائه خواهد داد و از او مي‌خواهد كه به يك پزشك متخصص مراجعه كند.

آيا انجام آزمايش الكتروانسفالوگرافي يا EEG خطر هم دارد؟

سال‌هاست كه پزشكان مغز و اعصاب از بيماران آزمايش EEG مي‌گيرند و اين آزمايش به عنوان يكي از ايمن‌ترين و بي‌خطرترين آزمايش‌ها شناخته شده است، زيرا الكترودهاي متصل شده به سر بيمار فقط به ثبت فعاليت‌هاي الكتريكي مغز مي‌پردازند و هيچ نوع درد يا احساس ناخوشايندي براي او به وجود نمي‌آورند. بيمار در طول مدت انجام اين آزمايش راحت و آسوده است و هيچ خطري مانند برق گرفتگي يا شوك الكتريكي او را تهديد نخواهد كرد. فقط در مواردي بسيار نادر ممكن است بيماران مبتلا به اختلالات تشنجي به خاطر تاباندن نورهاي درخشان و چشمك زن به چشم‌هايشان دچار تشنج شوند‌. پزشك در اين مواقع بلافاصله با درمان بيمار به بهبود او كمك مي‌كند و جاي نگراني وجود ندارد.

انجام نوار مغز يا الكتروانسفالوگرافي در كلينيك سردرد

در اين مقاله تمام اطلاعات لازم درباره تست EEG و انواع نوار مغز مانند نوار مغز در خانه با استفاده از دستگاه‌ نوار مغز قابل حمل يا نوار مغز پرتابل و غيره را در اختيار شما قرار داديم. اين تست يكي از رايج‌ترين تست‌هايي است كه توسط پزشكان متخصص مغز و اعصاب براي تشخيص اختلالات مغزي درخواست مي‌شود. براي انجام تست نوار مغز با هزينه‌اي بسيار مناسب مي‌توانيد به يك كلينيك تخصصي سردرد مراجعه كنيد.

منبع: https://headacheclinic.ir/نوار-مغز-چيست-و-چه-كاربردهايي-دارد/

يك متخصص مغز و اعصاب در مركز درماني tms در تهران به دليل شك براي بيماري هايي مثل ميگرن، تشنج، صرع، عفونت مغزي و يا برخي بيماري هاي ديگر (كه در ادامه توضيح داده ايم) ممكن است، دستور نوار مغز بدهد. اما نوار مغزي چيست؟ چگونه پزشك از روي آن بيماري را تشخيص مي دهد؟ چطور انجام مي شود؟ تفاوت نوار مغز سالم و ناسالم چيست؟ نوار مغز چه چيزي را نشان مي دهد؟ چه موقع بايد نوار مغز بگيريم، چه خطري دارد؟ آيا درد دارد؟ در بارداري مجاز است؟ قرار است برق به سرشان وصل شود؟ و بسياري سوالات ديگر كه پاسخ آن ها را در همين مقاله آورده ايم. لطفا مطالعه كنيد و در صورتي كه سوالي برايتان ماند با شماره تماس مطب تماس بگيريد و سوال كنيد.

در ابتدا اين نكته را در نظر بگيريد كه مركز جداگانه اي براي نوار مغز وجود ندارد و معمولا اكثر متخصصين مغز و اعصاب دستگاه الكتروانسفالوگرام ( electroencephalogram) يا همان نوار مغزي را درون مطب خود دارند و در همان مطب و به صورت سرپايي تست را انجام مي دهند. نكته مهم ديگر اينكه بسياري از بيماران يا همراهانشان مخصوصا اگر بيمار كودك باشد نگران اين هستند كه در زمان نوار مغز برق به مغز وصل مي شود؟ خيلي راحت در همين ابتدا بگويم برقي در كار نيست و اين تست هيچ دردي هم ندارد. در ادامه توصيح مي دهيم.

نوار مغزي به زبان ساده

به بيان ساده سلولهاي مغز از طريق امواج الكتريكي با يكديگر ارتباط برقرار مي كنند و نوار مغز اين ارتباط را ثبت مي كند. در برخي از بيماريها، EEG   مشكلاتي را در مغز نشان مي دهد، اگر امواج به شكل غير طبيعي باشند پزشك متوجه يك بيماري مي شود. از جمله دلايل اصلي براي اين تست، تشنج است. حتي ممكن است سالها و يا روزها از تشنج بيمار گذشته باشد ولي الكتروانسفالوگرام هنوز آن را نشان مي دهد. اين بيماريها ناشي از ارتباط ضعيف بين نورونهاي مغزي هستند و اگر شكل نمودار يا فركانس نوار تغيير كرده باشد، پزشك متوجه شرايط بيماري مي شود. اين روش مزاياي بسياري دارد و اگر به دنبال معايب نوار مغزي ميگرديد، معايبي ندارد.

امواج مغز با يك الگوي مشخص سينوسي (به صورت قله و دره هستند) نمايش داده مي شوند. دكتر مغز و اعصاب به دنبال يك الگوي نامنظم مي گردد. در ادامه تفاوت بين نوار مغز سالم و ناسالم را توضيح مي دهيم.

نوار مغز چه چيزي را نشان مي دهد

اگر دكتر در نوار مغزي تشخيص بدهد سيگنالهاي درستي بين سلول ها رد و بدل نمي شوند، به سراغ تست ها و معاينات بيشتر مي رود تا بين احتمالاتي كه وجود دارد، تشخيص درست را بدهد. از جمله بيماري هايي كه ابتدا احتمال آنها مي رود و ممكن است نوار مغز نشان دهد اين موارد هستند:

اختلالات تشنج مانند صرع (به مقاله چه چيزي باعث تشنج ميشود مراجعه كنيد.)

صدمه مغزي

آنسفاليت (التهاب مغزي)

تومور مغزي

انسفالوپاتي (بيماري كه باعث اختلالات مغزي مي شود)

مشكلات حافظه

اختلالات خواب

زوال عقل

سكته مغزي

بجز اين زماني كه يك فرد در كما قرار گرفته است، سطح فعاليت مغز او از طريق نوار مغز بررسي مي شود. همين طور وقتي فرد در حال عمل جراحي است، فعاليت مغز او از طرق نوار مغز مانيتور مي شود.

نتايج غير طبيعي EEG همچنين ممكن است به يكي از دلايل زير اتفاق بيفتد

خونريزي غيرطبيعي و هموراژيك

اختلال خواب

عفونت مغزي و يا تورم مغز

بافت مرده به دليل انسداد جريان خون

ميگرن

مصرف مواد مخدر و يا الكل

آسيب به سر

اينكه شما در جريان مشكلاتتان باشيد بسيار مهم است و به شما آرامش بيشتري مي دهد تا بدانيد كه چطور و چگونه با بيماري و مشكلتان برخورد كنيد، بهتر است با پزشكتان تمام نگراني تان را مطرح كنيد و سوالاتتان را مطرح كنيد و در نهايت با شيوه درست به حل مشكل بپردازيد.

تفاوت نوار مغز سالم و ناسالم

فعاليت هاي الكتريكي كه روي مغز انجام مي شود به شكل نمودارهايي با يك طول موج و فركانس مشخص بر اساس محلي كه الكترودها نصب شده اند طبقه بندي و نمايش داده مي شوند.

تفاوت بين نوار مغز سالم و ناسالم در تغييراتي كه كه شكل نمودارها نشان مي دهند. به بيان ساده اگر نوار مغز شما دچار مشكل باشد در قسمت هايي از نوار يا به شكل متناوب تغييراتي را مي بينيد. همانطور كه گفتيم طول موج ها بر اساس فركانس، دامنه ، محل نصب الكترودها بر روي پوست سر و شكل آنها طبقه بندي مي شوند.

طبقه بندي آلفا، بتا، تتا و دلتا روي نوار مغزي

نمودار طبقه بندي آلفا، بتا، تتا و دلتا بر روي نوار مغز ، اطلاعاتي مثل هوشياري يا عدم هوشياري بيمار، خواب يا بيداري و سن بيمار، يك سري اطلاعات به پزشك مي دهند. مشخصه كليدي كه بر اساس آن پزشك يك نوار مغز نرمال يا غيرنرمال را تشخيص مي دهد، فركانس است. براي يك بيمار بزرگسال بيدار فركانس 8 هرتز به بالا يك موج طبيعي محسوب و فركانس 7 هرتز به پائين يك نوار مغز غيرنرمال تلقي مي شود. ولي باز هم در يك فرد بزرگسال خواب يا يك كودك اين فركانس طبيعي است. اما اگر همين فركانس در جاي نامناسبي از پوست سر اتفاق بيافتد غير طبيعي است.

همين طور برخي امواج هم بر اساس شكل و محل پوست سر و تقارن آنها تشخيص داده مي شوند. ممكن است امواج با اشكال ثابتي مانند V نمايش داده شوند و برخي امواج به شكل سه فازي.پزشك اين امواج را از روي شكل و فرم و همين طور فركانس تشخيص مي دهد. برخي امواج، مثلا امواج تيز در برخي موقعيت ها غير طبيعي هستند.

تفاوت بين نوار مغز سالم و ناسالم همين تغييراتي است كه در شكل و فركانس بسته به حالت هاي خواب يا بيداري، سن بيمار، محل و موقعيت الكترود بر روي پوست سر اتفاق مي افتد.

بنابراين مثلا يك فركانس خارج از رنج نرمال در موج هاي آلفا، بتا، تتا يا دلتا به پزشك اين سيگنال را مي دهد كه بيمار دچار مشكلي است.

آيا نوار مغزي خطري دارد

نوار مغز هيچگونه خطري ندارد، يك تست كاملا بي خطر و بي درد است، برخي از EEG ها محرك و فلاشي ندارند وليكن در برخي موارد براي ايجاد يك محرك در صورتي كه نوار مغزي نتواند محركي را ايجاد كند دكتر و يا تكنسين از تنفس سريع و يا فلاش براي تحريك استفاده مي كنند، اين محرك ها ممكن است براي بيمار ايجاد تشنج نمايد كه البته در اين شرايط تكنسين كاملا آموزش ديده است و مي تواند به كنترل شرايط بپردازد.

نوار مغز در بارداري

سوالي كه بسياري از مراجعين مي پرسند اين است كه آيا تست الكتروانسفالوگرام براي جنين و خانم هاي باردار مشكلي ايجاد مي كند؟ در پاسخ بايد گفت خير اين تست به اين دليل كه از هيچ اشعه اي استفاده نمي كند خطري براي جنين و يا مادر باردار نخواهد داشت.

چگونه مي توانم براي نوار مغز آماده شوم

قبل از تست انسفالوگرام ، لازم است بيمار براي انجام اين تست آماده شود. موهاي خود را بشوئيد و زماني كه قرار است براي انجام تست برويد اصلاً هيچ ژل و يا روغني به موهايتان نزنيد.

درصورتي كه از دارويي استفاده مي كنيد، در مورد دارو از دكترتان بپرسيد، يك ليست از داروهايي كه استفاده مي كنيد را به تكنسين و يا متخصص مغز و اعصاب كه تست شما را انجام مي دهد بدهيد.حداقل هشت ساعت قبل از انجام تست از خوردن هرگونه كافئين، خودداري كنيد.

پزشك ممكن است از شما بخواهد تا شب قبل را كمتر بخوابيد و يا در طول تست از آرامبخشي كه كمي شما بخواباند استفاده كنيد.

بعد از انجام تست

پس از انجام تست شما مشكلي نخواهيد داشت و تنها در صورتيكه پزشك از شما بخواهد تا آرامبخشي را استفاده كنيد ممكن است كمي خواب آلوده باشيد و تاثير دارو تا مدتي در شما باقي بماند

در طول EEG چه اتفاقي مي افتد

EEG پالس هاي الكتريكي را كه از طريق پوست سر شما به الكترودها منتقل مي شود را اندازه گيري مي كند و آنها را به يك كامپيوتر مي فرستد، در طول اين تست كه بين 15 تا 30 دقيقه به طول مي انجامد، الكترودها به كمك يك كلاه كشي بر روي سر شما ثابت مي شوند، نوار مغز مي تواند در حالت خوابيده و يا در حالت نشسته انجام شود، به اين شكل پس از نصب كلاه و الكترودها، آنها از طريق تعدادي سيم به دستگاه سنجش پالس EEG متصل مي شوند و پزشك و يا تكنسين ممكن است از شما بخواهد كه در حالتي آرام و شبيه به خواب قرار بگيريد، چشمان بسته و بدن آرام؛ پس از آن تست انجام مي شود.

در مراحل انجام تست نوار مغزي در مواقعي ممكن است تكنسين از شما بخواهد كه دراز بكشيد، نفس عميق بكشيد، و يا به محرك ها كه نور فلاش و يا يك تصوير هستند نگاه كنيد.

به هيچ عنوان احساسي از جريان الكتريكي در مغز شما وجود نخواهد داشت و هيچ گونه احساس ناراحتي نخواهيد كرد.

در برخي مواقع اگر پزشك ضروري بداند ممكن است درخواست يك نوار مغزي بيست و چهارساعته Long Term Video-EEG Monitoring و يا به اختصار( LTM) را داشته باشد، به كمك اين تست پزشك مي تواند امواج و فعاليت هاي مغز يك بيمار در زماني كه دچار تشنج و حمله مي شود را بررسي كند و به اين شكل تصميمات بهتري براي درمان بيمار بگيرد.

نوار مغز در منزل

برخي از بيماران به دليل كهولت سن و يا بستري بودن در حالت كما و يا كودكاني كه از جو موجود در كلينيك ها وحشت دارند مي توانند از امكان نوار مغز در منزل استفاده كنند، دستگاه نوار مغز به دو صورت ثابت و پرتابل وجود دارد كه شكل پرتابل آن قابليت جابه جايي و انجام تست در منزل و يا بيمارستان در صورتي كه خدمات بيمارستان چنين امكاني نداشته باشد را داراست.

نكته مهم:

براي انجام تست EEG لازم است به پزشكي مراجعه كنيد كه دستگاه به روز و همين طور اپراتور انجام دهنده مهارت كافي را داشته باشد. زيرا انجام اين تست در شرايطي كه نوسانات برقي اطراف دستگاه زياد باشد يا مثلا الكترود ها به درستي قرار نگيرند و يا سيم هاي اتصال به دستگاه دچار مشكل باشند نوار مغز درست انجام نمي شود و نتايج آن معتبر نيستند. براي اين كار بهتر است به مراكز معتبر مراجعه كنيد. در اين مراكز خدمات ديگري از جمله انواع نوار عصب و عضله نيز ارائه ميشود.

منبع: https://drmkeyhanifard.com/eeg/

نقشه مغزي يا qeeG  چيست؟

مغز انسان بسيار پيچيده است و از ميليون ها ميليون سلول هاي محافظتي و نورون به وجود آمده است. همين موضوع است كه سبب مي شود يك انسان سالم حتي خاطرات و اتفاقات سال هاي دور را نيز به ياد آورد. شايد بتوان مغز را در كنار قلب جز مهم ترين اندام هاي حياتي بدن دانست. اين موضوع باعث شده است كه دانشمندان كنجكاو شده و از سال ها پيش تا كنون بر روي مغز آزمايشات مختلف و نقشه برداري انجام دهند! امروز در همين راستا قصد داريم در رابطه با نقشه مغزي يا همان qeeG با شما سخن بگوييم،‌ پس تا انتهاي اين مطلب همراه ما باشيد.

با بررسي نقشه مغز در واقع مي توان تا حدي به نوع ساختار و عملكرد مغز پي برد. البته از اين موضوع بيشتر در زمينه پزشكي استفاده مي شود و به كمك نتايجي كه از نقشه مغزي به دست مي آيد مي توان اطلاعات بسيار مفيدي به دست آورد. نكته جالبي كه در رابطه با اين آزمايش وجود دارد اين است كه در برخي موارد باعث پيدا شدن بخش هايي از كه خلاقيت بيشتري دارند، مي شود. در ادامه اطلاعات كامل تر و جامع تري را با هم مورد بررسي قرار مي دهيم.

شرح كاملي از نقشه مغزي يا qeeG

الكتروانسفالوگرافي يا نقشه مغزي (EEG)، اندازه گيري الگوهاي الكتريكي در سطح پوست سر است كه فعاليت قشر مغز را منعكس مي كند و معمولا به عنوان امواج مغزي شناخته مي شود. برخي از مردم عادي نوار مغزي را با نقشه مغزي اشتباه گرفته و يا به جاي هم به كار مي برند، اما اين دو كاملا تفاوت دارند. EEG كمي (qEEG) تجزيه و تحليل EEG ديجيتالي است، و در اصطلاح عاميانه به آن نقشه مغزي مي گويند. qEEG توسعه اي از تجزيه و تحليل تفسير بصري EEG است كه ممكن است به درك ما از EEG و عملكرد مغز كمك كند و حتي آن را تقويت كند. الكتروانسفالوگرافي كمي يا همان qEEG روشي است كه فعاليت ثبت شده مغز را از طريق يك چندين الكترود با استفاده از كامپيوتر پردازش مي كند.

اين داده‌هاي EEG چند كانالي با الگوريتم‌هاي مختلفي مانند فوريه به‌ طور كلاسيك يا در برنامه‌هاي مدرن‌تر آناليز پردازش مي‌شوند. داده هاي ديجيتال به صورت آماري تجزيه و تحليل مي شوند و گاهي اوقات مقادير را با مقادير مرجع پايگاه داده هنجاري مقايسه مي كنند. EEG پردازش شده معمولاً به نقشه هاي رنگي عملكرد مغز به نام نقشه هاي مغز تبديل مي شود.

الكتروانسفالوگرافي چيست؟

در واقع الكتروانسفالوگرافي (Electroencephalography) يا به اختصار EEG نام ديگري براي نقشه مغز است كه به وسيله اتصال الكترودها بر روي پوست سر مي توان از فعاليت هاي الكتريكي مغز گزارشي به دست آورد. اين گزارش در اثر فعاليت هاي نورون هاي مغز و انتقال آن ها به الكترودهاي متصل شده بر روي مغز به دست مي آيد. گزارش به دست آمده توسط سيستم كامپيوتري و يا توسط متخصص مغز و اعصاب مي تواند مورد تحليل قرار بگيرد. درست همان كاري كه در تست نوار عصب و عضله انجام شده و عصب هاي شما را مورد آزمايش قرار مي دهند.

با توجه به تخصصي بودن اين كار، پيشنهاد مي شود كه حتما به سراغ يك مجموعه و كلينيك معتبر ارائه دهنده خدمات نقشه مغز و rtms يا tms برويد. البته تفاوت tms با rtms در چيزي نيست و اين دو يكي هستند.

نوار مغزي و نقشه برداري مغزي چه تفاوتي با يك ديگر دارند؟

در هنگام گرفتن نوار مغزي به وسيله الكترودهاي قرار گرفته روي پوست سر، فعاليت الكتريكي مغز شما ضبط مي شود و با اين آزمايش مي توانيد به امواج مغزي‌تان پي ببرد. اما در نقشه برداري مغز با استفاده از روش و آمار رياضي اين امواج بررسي و با معيارهاي استاندارد سنجيده مي شوند و از اين طريق مي توان بيماري هاي احتمالي را تشخيص داد.

تفسير نقشه مغزي توسط متخصص مغز و اعصاب

يكي از سوالات متداول ميان مردم اين است كه متخصص مغز و اعصاب چگونه تفسير نقشه مغزي را انجام مي دهد؟ در جواب بايد بگوييم كه اين كار تخصصي است و نيازمند سال ها تجربه است اما اگر بخواهيم به شكل ساده براي شما توضيح دهيم به شرح زير است:

نتايج QEEG يا همان نقشه مغزي به شكل انحراف از استاندارد نشان داده مي شود. جواب اين آزمايش با نمرات Z نوشته مي شود. فاصله يا همان انحراف معيار در اين آزمايش بين 3 تا +3 است. براي مثال نمره Z=+1 يعني, 1 انحراف استاندارد بالاتر از نرمال است. نمره AZ=0 به معناي طبيعي و نرمال آزمايش شماست كه معمولا با رنگ سبز مشخص مي شود. رنگ هاي ديگري هم در اين نقشه وجود دارند. به عنوان مثال رنگ‌هاي آبي و قرمز در نقشه مغزي فعاليت بيش از حد امواج را بازگو مي كند. اگر اين عدد انحراف استاندارد 3 باشد، يعني سه واحد به ترتيب بالاتر يا پايين تر از حد نرمال است. شايد به غلط تصور كنيد كه فعاليت فعاليت بيش از اندازه ي نرمال امواج مغز به معناي بهتر بودن و بيشتر كار كردن مغز است، اما اصلا اينگونه نيست. فعاليت بيش از حد و يا كمتر از حد امواج مغزي به يك اندازه مي تواند آسيب رسان باشند.

چه زماني بايد نقشه مغزي (QEEG) بگيريم؟

هنگامي كه يك اختلال يا ابهام در مغز شما به وجود آيد، نقشه مغزي مي تواند بسيار كاربردي باشد. در حقيقت از طريق مقايسه نقشه مغز شما با نقشه مغز افراد نرمال و عادي، امكان تشخيص اختلال وجود خواهد داشت. در بسياري از موارد اختلالات و مشكلات مغزي از راه نقشه برداري مغزي قابل شناسايي هستند و پيش از اينكه تبديل به يك مشكل حاد شوند، مي توانيد جلوي آن را بگيريد. به كمك نقشه برداري مغز مي توانيد به خوبي تأثير اين اختلالات را بر روي مغز ارزيابي كرده و براي حل آن اقدام نماييد. در كل نقشه مغزي راهي موثر و تاييد شده براي دريافت اطلاعات جامع از روند فعاليت مغز افراد است.

مهم ترين كاربردهاي نقشه نوار مغزي چيست؟

qEEG يك جزء بسيار ارزشمند از ارزيابي جامع در كلينيك هاي مغز و اعصاب است. اين به درك فعاليت الكتريكي قشر مغز در مغز كمك مي كند. در واقع مي تواند نشان دهد كه فعاليت در مغز خيلي زياد است يا خيلي كم. همچنين مي تواند نشان دهد كه سلول هاي مغز شما چگونه با يكديگر ارتباط برقرار مي كنند. علاوه بر اين از بسياري جهات ديگر مي تواند مفيد باشد. در مورد كاربرد نقشه مغزي ميتوان به موارد زير اشاره كرد:

• شناسايي مشكلات شناختي و رواني

• نشان دادن اينكه چگونه الگوهاي امواج مغزي شما را مي توان بهبود بخشيد

• پيش‌بيني پاسخ دارويي، مانند چگونگي پاسخ احتمالي شما به داروهاي ضد افسردگي

• ارائه اطلاعات ارزشمند در ايجاد يك برنامه درماني شخصي (كه ممكن است شامل تكنيك هاي بيوفيدبك مانند نوروفيدبك باشد) براي كمك به تعادل مغز شما

• رديابي پيشرفت خود با درمان ها و درمان هاي مختلف

• ارائه اطلاعات عيني مورد استفاده براي ايجاد برنامه نوروفيدبك شخصي شما يا ساير روش هاي درماني، مانند تحريك مغناطيسي

 ترانس كرانيال (TMS)، براي تقويت مغز شما

در ارتباط با تصويربرداري SPECT مغز، qEEG اطلاعات بيشتري در مورد نحوه عملكرد مغز به ما مي دهد و مي تواند براي اطلاعات پايه و همچنين براي پيگيري پيشرفت درمان استفاده شود. ما مي‌توانيم از اطلاعات qEEG به‌عنوان راهنمايي براي تعيين مؤثرترين راه‌حل‌ها براي كمك به تغيير مغز و بهبود حافظه، تقويت تمركز و توجه، كاهش افسردگي، به حداقل رساندن اضطراب و بهبود عملكرد كلي استفاده كنيم.

انواع qeeG يا نقشه مغزي كدام اند؟

نقشه برداري مغزي يا qeeg اشكال مختلفي دارد كه پزشك معالج شما، بسته به تشخيص خود، مي تواند يكي از اين موارد را براي شما در نظر بگيرد:

1) نقشه برداري مغزي حين فعاليت

در نقشه برداري مغزي حين فعاليت، الكترودهاي متصل به دستگاه قابل حمل در اختيار شما قرار مي دهند كه امواج مغزي شما در حين حركت نيز بتوانند ثبت شوند. اين روش ممكن است حتي چندين روز زمان ببرد.

2) نقشه برداري مغزي معمولي

متداول ترين نوع نقشه برداري مغزي اين نوع نقشه برداري است كه در اكثر موارد پزشك متخصص مغز و اعصاب آن را براي شما انجام مي دهد. به طور ميانگين اين آزمايش بين 20 الي 40 دقيقه زمان مي برد و در اين مدت شما بايد بدون سر و صدا و حركت در سر جاي خود بنشينيد. البته در اين مدت ممكن است دكتر از شما بخواهد تا نفس عميق بكشيد يا پلك بزنيد. در طول آزمايش معمولا يك چراغ چشمك زن در مقابل فرد قرار مي دهند تا تاثير آن بر روي سيستم عصبي و مغزي فرد را بررسي نمايند.

3) نقشه برداري مغزي در حالت خواب

اين نوع نقشه برداري كمي سخت و غيرمعمول است اما در برخي موارد كه از آزمايشات بالا نتيجه لازم به دست نمي آيد، پزشك مجبور مي شود تا از نقشه برداري مغزي در خواب براي شما استفاده نمايد. در اين نقشه برداري شما بايد به طور كامل به خواب برويد! به همين دليل ممكن است دكتر از شما بخواهد كه قبل از مراجعه مدت زيادي نخوابيد و يا در برخي موارد خاص از داروهاي خواب آور استفاده مي شود.

نكاتي كه پيش از گرفتن نقشه مغزي رعايت كنيد

• از بستن و يا بافتن مو خودداري نماييد.

• پيش از مراجعه براي گرفتن نقشه مغزي، شستشوي سر را انجام دهيد تا موهاي شما چرب و كثيف نباشد.

• در هنگام نقشه مغزي زيورآلات و گوشواره هاي خود را بايد باز نماييد.

• پيش از انجام qeeG از مصرف چاي، سيگار، قهوه، نوشيدني هاي كافئين دار، دمنوش هاي آرامش بخش و يا انرژي زا پرهيز نماييد.

• اگر قبلا نقشه برداري مغز را انجام داده ايد، حتما نتايج قبلي را همراه خود داشته باشيد.

• اگر از لنز استفاده ميكنيد، پيشنهاد مي شود آن را برداريد، زيرا ممكن است در نتيجه تست اختلال به وجود آورد. اگر استفاده طبي دارد مي توانيد از عينك استفاده كنيد.

• استفاده از نرم كننده يا ژل، تافت مو و ساير موارد آرايشي براي مو و پيشاني ممكن است براي شما مشكل ايجاد كند، پس پيشنهاد مي كنيم از مصرف اين موارد پرهيز نماييد.

• براي انجام نقشه مغزي معمولي بهتر است به اندازه كافي استراحت كرده باشيد و كاملا سرحال باشيد و در صورت امكان يك غذاي سبك مصرف نموده باشيد.

در موقع انجام تست qeeG شما روي يك صندلي راحتي نشسته و يك كلاه داراي 19 الكترود روي سر شما قرار داده مي‌شود. براي بازدهي بيشتر و هدايت الكتريكي بهتر و دقت در ثبت امواج از ژل هاي مخصوص استفاده مي‌شود. الكترودها امواج توليد شده در مغز شما را در وضعيت‌هاي مختلف دريافت كرده و به كامپيوتر انتقال مي‌دهند.

آيا qEEG مضرات يا عوارضي دارد؟

نقشه برداري مغزي آزمايشي راحت، بي‌خطر و بدون درد است. البته ممكن است پس ازانجام آزمايش ما كمي احساس خستگي كرده و موهايتان نيز بهم بريزد اما در كل هيچ عارضه و مشكل ديگري برايتان پيش نخواهد آمد. اما در هنگام آزمايش كمي سنگيني در سر و احساس سوزن سوزن شدن در انگشتان دست و لب طبيعي است. علاوه بر اين ديده شده است كه افراد در جاي اتصال الكترودها به بدن كمي خارش دارند اما جاي نگراني نيست و هيچ الكتريسيته‌اي وارد بدن نمي‌شود.

در افرادي كه با بيماري‌هاي خاص مانند صرع و تشنج رو به رو هستند، پيشنهاد مي شود كه حتما اين موضوع را با پزشك خود در ميان بگذارند تا در صورتي كه پزشك اين آزمايش را تاييد كرد،‌ شما بتوانيد آن را انجام دهيد.

خدمات نقشه نوار مغزي يا qeeG در كلينيك مغز و اعصاب

در كلينيك هاي مغز و اعصاب كه از مراكز تخصصي براي مغز و اعصاب هستند مي توانيد براي انواع خدمات مغز و اعصاب از جمله نوار مغزي، سونوگرافي عروق مغز، نقشه برداري مغزي، نوار عصب و عضله كودكان و بزرگسالان، فيزيوتراپي و موارد ديگر به اين مركز مراجعه نماييد. درمانگاه تخصصي مغز و اعصاب و روان رها هر روزه به جمعه ها و ايام تعطيل از ساعت 13 الي 20 به شما خدمات مي دهد.

اميدواريم اين مطلب در رابطه با نقشه مغزي يا qeeG مورد توجه‌تان قرار گرفته باشد و مطالب آموزنده اي را آموخته باشيد. 

منبع: https://rahabrainclinic.com/نقشه-مغزي-يا-qeeg-چيست؟/

نوار مغزي يا الكتروانسفالوگرام يكي از آزمايش هاي مورد استفاده جهت بررسي فعاليت الكتريكي مغز است. با استفاده از اين آزمايش به خوبي مي توان فعاليت سلول هاي عصبي مغز را تحت نظر گرفت. سلول هاي مغزي به كمك تكانه هاي عصبي مي توانند با هم ارتباط داشته باشند. با نوار مغزي مي توان به خوبي هر نوع مشكلي در رابطه با اين ارتباط و فعاليت را تشخيص داد. به نوعي امكان ثبت و پيگيري الگوهاي امواج مغز به واسطه نوار مغز وجود خواهد داشت.

در اين مطلب بيشتر در مورد نوار مغزي ، كاربرد نوار مغز ، نوار مغز كودكان و… صحبت مي كنيم:

نوار مغز چيست؟

همان طور كه در بالا به آن اشاره شد نوار مغزي يا eeg روشي براي بررسي فعاليت سلول هاي مغز است. در اين آزمايش الكترودها كه صفحات فلزي كوچكي هستند با سيم هايي به پوست سر اتصال داده مي شوند. اين الكترودها اقدام به ارزيابي تكانه هاي الكتريكي مغز نموده و اطلاعات را به مانيتور ثبت نتايج مي فرستند.

در نتيجه آزمايش، تكانه هاي الكتريكي به شكل خطوطي موج مانند در خواهند آمد. با بررسي اين خطوط مي توان پي برد كه الگوها روندي طبيعي دارند يا خير. وجود موارد غيرطبيعي در اين آزمايش نشان دهنده تشنج يا اختلالات مغزي ديگر باشد.

نوار مغز چه چيزي را نشان مي دهد؟

نوار مغز براي تشخيص تمامي مشكلات موجود در فعاليت الكتريكي مغز و اختلالات به وجود آمده ناشي از اين مشكلات قابل استفاده است. اطلاعاتي كه از طريق نوار مغز به دست مي آيد به خوبي به پزشكان كمك مي كند تا وجود يا عدم وجود مشكلات مغزي را در يك فرد تشخيص دهند. از بين بيماري هاي قابل تشخيص از طريق تست نوار مغز مي توان موارد زير را نام برد:

آسيب سر

تومور مغزي

آنسفاليت يا التهاب مغز

سكته مغزي

اختلالات خواب

اختلالات تشنجي نظير صرع

آنسفالوپاتي (بيماري با ايجاد اختلال در عملكرد مغز)

دمانس يا زوال عقل

مشكلات حافظه

گاهي براي اندازه گيري ميزان فعاليت مغزي افراد كمايي نيز نوار مغز يكي از روش هاي كاربردي است. به منظور اطلاع از فعاليت مغز در زمان انجام يك عمل جراحي نيز اين آزمايش بسته به شرايط بيمار به كار برده مي شود.

نوار مغزي تستي بي ضرر و ايمن

خيلي از افراد به دليل ترس از عوارض احتمالي اين تست از انجام آن خودداري مي كنند. حال آن كه اين روش را مي توان روشي ايمن و بدون خطر دانست. اكثر آزمايش هاي نوار مغز بدون نورها و محرك ها هستند. اما در صورت عدم مشاهده ناهنجاري ها گاهي نياز به نورهاي چشمك زن يا تنفس سريع خواهد بود.

در چنين شرايطي افراد مبتلا به صرع و اختلالات تشنجي ممكن است با مشاهده نور چشمك زن دچار تشنج شوند. اما جاي هيچ نگراني نخواهد بود چرا كه تكنسين هايي آموزش ديده و متخصص كاملاً وضعيت فرد را تحت نظر داشته و در صورت بروز حمله به خوبي آن را كنترل خواهند نمود. براي همين اين تست ضرر و مشكلي را براي فرد به همراه نخواهد داشت.

آمادگي براي انجام تست نوار مغزي

پيش از تست نوار مغز توصيه مي شود از مصرف كافئين خودداري نماييد چرا كه اين ماده مي تواند ميزان صحت آزمايش را تحت تاثير قرار دهد.

در صورت مصرف هر گونه دارويي نيز به قطع مصرف آن نيازي نخواهد بود و تنها كافي است اين موضوع را به پزشك اطلاع دهيد.

بهتر است موهاي خود را از قبل بشوييد تا كاملاً تميز باشد و از زدن مواردي نظير اسپري، ژل، نرم كننده و… به موهاي خود خودداري كنيد. چرا كه براي چسباندن الكترودها به پوست سر از برچسب هاي مخصوص استفاده مي شود اين در حالي است كه كثيف يا چرب بودن موها سبب مي شود در چسباندن اين الكترودها مشكل به وجود آيد.

گاهي بسته به شرايط ممكن است از شما درخواست شود شب قبل را بيدار مانده تا در زمان انجام تست بتوانيد بخوابيد.

نحوه انجام نوار مغز

اين آزمايش دردي نداشته و به هيچ عنوان براي فرد آزاردهنده نيست. اين الكترودهاي به كار برده شده صرفاً جهت انتقال داده ها هستند و قرار نيست ماده اي از طريق آن ها به بدن منتقل شود. در اين آزمايش ابتدا دور سر اندازه گرفته مي شود و محل اتصال الكترودها روي پوست سر با ماژيكي مخصوص مشخص خواهند شد.

پس از آن روي نقاط علامت گذاري شده پمادي مخصوص زده مي شود تا امواج مغز باكيفيت بهتري به ثبت برسد. پس از آن الكترودها با چسب مخصوص روي پوست سر چسبانده مي شود. برخي مواقع نيز تنها كلاهي پلاستيكي و الكتروددار روي سر بيمار قرار داده مي شود. اين الكترودها به واسطه سيمي به ابزار مخصوص تقويت كننده امواج مغزي اتصال داده مي شوند تا اطلاعات از طريق آن ها بر روي كامپوتر به نمايش درآيد.

بعد از آن كه الكترودها نصب شدند تقريباً 60 دقيقه اي طول مي كشد تا اطلاعات به طور كامل به ثبت برسند. گاهي نيز بايد براي انجام آزمايش، بيمار در حالت خواب باشد. در چنين شرايطي اين آزمايش به زمان بيشتري نياز دارد. اول از همه از بيمار خواسته مي شود كه دراز كشيده و چشمان خود را ببندد.

پس از آن در بازه هاي زماني متفاوتي بايد چشمان خود را باز و بسته كند و كارهايي كه تكنسين از او مي خواهد نظير خواندن يك پاراگراف يا تماشاي يك تصوير را انجام دهد. به طور معمول حركات بدن نيز در زمان انجام نوار مغز به واسطه يك دوربين به ثبت خواهد رسيد. با بررسي اين فيلم پزشك بهتر مي تواند با توجه به نوار مغز در مورد مشكل بيمار تصميم بگيرد.

نوار مغز سيار

گاهي نيز وضعيت فعاليت مغز براي چندين روز مورد بررسي قرار مي گيرد تا در نهايت به نتايج مورد نظر دست پيدا كرد. با اين آزمايش راحت تر مي توان فعاليت يك تشنج را به ثبت رساند. گاهي بسته به شرايط بيمار از اين نوع تست نوار مغز بهره گرفته مي شود.

پايان تست نوار مغز

بعد از انجام تست نوار مغز الكترودها از سر جدا خواهند شد. در صورتي كه بيمار داروي آرام بخشي مصرف نكرده باشد هيچ عوارضي او را درگير نخواهد كرد و براي همين مي تواند روتين زندگي خود را از سر بگيرد.

اما در صورت استفاده از داروي آرام بخش ممكن است مدتي را كمي گيج و خواب آلود باشد كه در چنين حالتي بهتر است يك همراه داشته و از رانندگي خودداري كند. با استراحت در خانه خيلي زود حال او به حالت طبيعي برمي گردد.

تفسير نتيجه نوار مغز

پس از اتمام تست نوبت به تفسير نوار مغزي ميرسد. نتيجه اين آزمايش توسط يك پزشك متخصص مغز و اعصاب قابل بررسي است. در واقع پزشك تفسيركننده بايستي در زمينه تشخيص و درمان اختلالات سيستم عصبي بدن، دانش كافي داشته باشد. براي همين در اكثر اوقات، پزشك وقتي را براي تفسير نتيجه نوار مغز فرد در نظر خواهد گرفت.

از اين رو در اين زمينه نمي توان به تفسير هر شخصي اعتماد نمود.

تفاوت نتيجه نوار مغز طبيعي و غيرطبيعي

همان طور كه مي دانيد در تست نوار مغز، الگويي از امواج به نمايش در خواهد آمد كه در واقع نشان دهنده فعاليت الكتريكي مغز است. در هر سطحي از هوشياري نظير خواب و بيداري، مقادير به دست آمده اگر در محدوده فركانسي خاصي قرار داشته باشند طبيعي است. به عنوان نمونه سريع تر بودن الگوهاي امواج در زمان بيداري به نسبت خواب، كاملاً طبيعي مي باشد. در واقع در صورت عدم مشاهده هر نوع اختلالي در عملكرد مغز مي توان گفت كه فعاليت مغز طبيعي و بدون مشكل است.

اما غيرطبيعي بودن نوار مغز مي تواند نشان دهنده مشكلات زير باشد:

خونريزي غيرطبيعي (هموراژي)

اختلال خواب

آنسفاليت (تورم مغز)

تومور

صرع يا اختلالات تشنجي

ميگرن

آسيب سر

مرگ بافتي ناشي از انسداد جريان خون

مصرف الكل يا دارو

نشان دادن نتيجه تست نوار مغز به پزشك، سبب مي شود كه بهتر در جريان بيماري و مشكل خود قرار بگيريد. توصيه مي شود از قبل سوالات خود را يادداشت كنيد تا بتوانيد آن ها را بعد از توضيحات پزشك بپرسيد.

نوار مغز در بارداري

خيلي از افراد ممكن است به دلايلي در دوران بارداري نياز به انجام تست نوار مغز داشته باشند. اما از اين موضوع واهمه دارند كه شايد اين تست براي مادر يا جنين ضرري داشته باشد. واقعيت آن است كه اين تست به دليل عدم استفاده از اشعه در آن، خطري را به همراه نخواهد داشت. براي همين با خيال آسوده مي توان براي خانم هاي باردار نيز اين تست نوار مغز را انجام داد.

نوار مغز كودكان

نوار مغز كودكان مي تواند دغدغه بسياري از پدر و مادرها باشد. كودكان به دليل داشتن سن پايين ممكن است در اين تست همكاري چنداني نداشته باشند و به دليل بي قراري و اضطراب تست، چندان باكيفيت و مطمئن نباشد. اما در بسياري از مراكز تست نوار مغز مي توان از تست نوار مغز كودكان بهره برد. اين مراكز كاملاً شرايط را براي كودكان فراهم نموده و با صبوري و روي خوش كودكان را راضي به انجام اين تست خواهند نمود. براي همين كودك به دليل ريختن استرس و ترسي كه داشته راحت تر اين تست را انجام داده و بيشترين همكاري را خواهد داشت.نوار معز كودكان تهرات

علاوه بر آن همان طور كه گفتيم اين تست ضرري نخواهد داشت و مي توان با خيال آسوده اين تست را براي كودكان انجام داد.

برخي از كاربردهاي پزشكي نوار مغز

1. بيماري صرع

يكي از شايع ترين دلايل انجام تست نوار مغز تشكيل بيماري صرع است. با توجه به ثبت لحظه اي فعاليت مغز توسط تست نوار مغز، به واسطه اين تكنيك مي توان شرايط عصبي خاصي را تشخيص داد. در كل موارد مشكوكي چون صرع و ساير اختلالات تشنجي به كمك توسط نوار مغز قابل ارزيابي است.

گاهي در اين تست براي تشخيص صرع، از چراغ هاي چشمك زن استفاده مي شود كه در افراد مبتلا به صرع به واسطه حساسيتي كه به نور داشته سبب تشنج مي شود. با نوار مغز ضمن تشخيص و طبقه بندي انواع تشنج در افراد مبتلا به تشنج مي توان تشنج را كنترل و پيش بيني نمود.

2. اختلالات خواب

از ديگر موارد استفاده از نوار مغز، تشخيص اختلالات خواب است. با الگوهاي امواج مغزي مي توان هر مرحله از خواب را تعيين نمود و عميق ترين بخش خواب با امواج دلتا مشخص خواهد شد.خدمات اختلال خواب كلينيك رها

تست نوار مغز اين امكان را به متخصصين خواهد داد تا كيفيت خواب و اختلالات مرتبط با آن را تعيين كنند.

3. ADHD

ADHD نيز مانند ديگر اختلالات روان پزشكي توسط مصاحبه باليني قابل تشخيص است. گاهي براي تشخيص نهايي اين مشكل، نياز به تست نوار مغز مي باشد. البته لازم به ذكر است كه تست نوار مغز به تنهايي جهت تشخيص اين مشكل كافي نيست و بايد با آزمون هاي جامع تري همراه باشد.

كاربردهاي تحقيقاتي نوار مغز

نوار مغز در كنار تشخيص اختلالات، به لحاظ تحقيقاتي نيز بسيار ارزشمند است. چيزي به حدود يك قرن است كه اين فناوري به منظور بررسي عملكرد مغز به كار گرفته مي شود و در زمينه هاي روانشناسي و علوم اعصاب كاربرد دارد. به عنوان نمونه روانشناسان شناختي، به منظور بررسي بسته هاي عصبي توابع شناختي پايه نظير زبان، احساس، توجه و يادگيري از نوار مغز استفاده مي كنند.

گاهي نيز روانشناسان اجتماعي به واسطه نوار مغز رفتار گروهي و شناخت اجتماعي را به صورت قوي تري مورد تحليل قرار مي دهند.

اين روزها محققان ضمن تشخيص اختلالات با نوار مغز، در پي آن هستند تا بتوانند از اين طريق راهي براي بازيابي توان عملكردي افراد فلج و افراد داراي بيماري هاي تحليل برنده ي عصبي پيدا كنند. علاوه بر آن به منظور تقويت توانايي هاي موجود افراد نيز اين تست در حال بررسي است. از اين رو انتظار مي رود كه در آينده اي نه چندان دور اين روش در سطح وسيع تري براي تشخيص بيماري ها و اختلالات مختلف به كار برده شود.

حرف آخر

تست نوار مغز به ما كمك مي كند تا به وجود يا عدم وجود بسياري از اختلالات مربوط به فعاليت مغز پي ببريم. در واقع اين تست مي تواند بسياري از حقايق مربوط به مشكلات مغزي را براي ما روشن كند.براي انجام اين تست بايد به مراكز حرفه اي مغز و اعصاب مراجعه كنيد. در اين مراكز علاوه بر نوار مغزي، خدمات ديگري مانند تست tcd نيز ارائه ميشود.

منبع: https://rahabrainclinic.com/نوار-مغز-چه-چيزي-را-نشان-مي-دهد-؟/

نوار مغز يا الكتروانسفالوگرام (EEG) آزمايشي است كه ناهنجاري‌ها و مشكلات موجود در امواج مغزي يا فعاليت الكتريكي مغز بيماران را تشخيص مي‌دهد. فعاليت مغز با توليد بارهاي الكتريكي بسيار كوچكي همراه است. بسياري از مشكلات و بيماري‌هاي مغزي از طريق بررسي اين بارهاي الكتريكي قابل تشخيص هستند. اين روش آزمايشي است كه در آن انواع نوار مغز بارهاي الكتريكي را مورد بررسي قرار مي‌دهند.

نوار مغز به كمك الكترودهايي كه به شكل ديسك‌هاي فلزي كوچك با سيم‌هاي نازك هستند، انجام مي‌شود. هنگام آزمايش الكترودها روي پوست سر بيمار چسبانده مي‌شوند. اين الكترودها بارهاي الكتريكي ناشي از فعاليت سلول‌هاي مغز ناشي را تشخيص مي‌دهند. بارهاي الكتريكي مغز تقويت و به رايانه متصل به الكترودها فرستاده مي‌شوند تا بتوان آن‌ها را به صورت نمودار امواج نمايش داد. اين نمودار در واقع پاسخ نوار مغز يا الكتروانسفالوگرام (EEG) است كه روي كاغذ چاپ مي‌شود. چيزي كه در مورد نوار مغز اهميت دارد شكل امواج است اما پاسخ به محرك‌ها و تغييرات كوچك انرژي نيز توسط دكتر مغز و اعصاب مورد بررسي قرار مي‌گيرند.

چه زماني نوار مغز گرفته مي‌شود؟

تجويز نوار مغزي يا eeg به عهده دكتر مغز و اعصاب است و اين كه چه موقع نوار مغز بگيريم، بايد توسط پزشك پاسخ داده شود. انجام اين آزمايش براي تشخيص و درمان برخي بيماري‌ها لازم است. در برخي موارد نيز پزشك براي بررسي بيشتر و دقيق‌تر انجام نوار مغز را تشخيص مي‌دهد.

به طور كلي نوار مغز يا الكتروانسفالوگرام (EEG) براي بررسي انواع اختلالات مغزي استفاده مي‌شود. اين اختلالات به صورت امواج نامنظم نمايش داده مي‌شوند و پزشك مي‌تواند با بررسي آن‌ها اختلالات مغزي بيمار را تشخيص دهد. بيشترين استفاده نوار مغز براي درمان و كنترل عارضه تشنج است. حتي اگر تشنج در سال‌هاي قبل اتفاق افتاده باشد، نوار مغز وجود و محل وقوع آن در مغز را نشان مي‌دهد.

تومور، سكته، آلزايمر، روان‌پريشي، اختلال خواب، تروما، مسموميت دارويي، كما و… از جمله ديگر مواردي هستند كه ممكن است به نوار مغز نياز داشته باشند. علاوه بر اين‌ها ممكن است هنگام جراحي براي نظارت بر جريان خون مغز از نوار مغز استفاده شود.

نوار مغز چه چيز را نشان مي‌دهد؟

نامنظم بودن شكل امواج به دست‌آمده از نوار مغز، نشان‌دهنده مشكلاتي در عملكرد مغز است. هر كدام از مشكلات مغزي به شكل خاصي در نوار مغز نمايش داده مي‌شوند. پزشك مغز و اعصاب با بررسي نوار مغز مي‌تواند اين مشكلات را شناسايي كند. كوچكترين اشكال و اختلال در فعاليت‌هاي مغز در نوار مغز يا الكتروانسفالوگرام (EEG) به صورت امواج ناهماهنگ نمايش داده مي‌شود. از جمله اختلالات مغزي كه به كمك نوار مغز قابل تشخيص هستند عبارتند از:

اختلالات تشنجي (نوار مغز تشنج)

آنسفاليت (التهاب مغز)

آسيب سر

آنسفالوپاتي

تومور مغزي

مشكلات حافظه

اختلالات خواب با نوار مغزي

دمانس يا زوال عقل

سكته مغزي

انواع نوار مغز

حال كه متوجه شديم نوار مغز چيست بهتر است بدانيد نوار مغز انواع مختلفي به شرح زير دارد:

نوار مغز معمولي: در اين نوع تست بيمار بايد در آرامش استراحت كند. هنگام انجام اين نوع نوار مغز از بيمار خواسته مي‌شود كه چند بار چشم‌هاي خود را باز و بسته كند و براي چند دقيقه نفس‌هاي عميق بكشد. گاهي در اين نوع تست نوار مغز چراغ چشمك‌زن را در نزديكي بيمار قرار مي‌دهند تا تاثير آن بر فعاليت مغز بررسي شود.اين نوع نوار مغز رايج تر از ديگر انواع نوار مغز يا الكتروانسفالوگرام (EEG) است.

نوار مغز خواب: در صورتي كه پزشك نتيجه مطلوب را از نوار مغز معمولي دريافت نكند، نوار مغز خواب تجويز مي‌كند. اين نوع نوار مغز در حالت خواب انجام مي‌شود. در برخي موارد از بيمار خواسته مي‌شود شب قبل از انجام تست را بيدار بماند تا در زمان انجام تست راحت‌تر به خواب برود. به همين دليل به اين نوع نوار مغز به نوار مغز محروم نيز گفته مي‌شود.

نوار مغز پايشي: گاهي پزشك تشخيص مي‌دهد كه لازم است فعاليت‌هاي مغزي بيمار در طول يك روز يا حتي بيشتر بررسي شود. در اين موارد تست نوار مغز سرپايي انجام مي‌شود. براي انجام اين نوع تست نوار مغز گيرنده‌اي روي لباس فرد قرار مي‌دهند تا فعاليت‌هاي مغزي او را حين انجام كارهاي روتين و روزمره ثبت كند. انجام اين تست به بستري بيمار در بيمارستان يا تحت نظر بودن او نياز ندارد و او مي‌تواند پس از نصب گيرنده به كارهاي روزمره خود بپردازد. گيرنده نوار مغز پايشي ضدآب است.

نوار مغز تله‌‌متري: اين روش يكي از انواع خاص نوار مغز يا الكتروانسفالوگرام (EEG) است كه هنگام انجام آن امكان فيلمبرداري وجود دارد و اطلاعات بيشتري در اختيار دكتر مغز و اعصاب قرار مي‎دهد. اين نوع نوار مغز روش طي چند روز و در حين بستري بودن بيمار در بيمارستان مي‌شود. در تله‌متري سيگنال‌هاي نوار مغز رايانه انتقال فرستاده مي‌شوند و به صورت ويدئو ضبط مي‌شوند تا امكان بررسي لحظه‌اي وضعيت مغز بيمار وجود داشته باشد.

روش گرفتن نوار مغز يا الكتروانسفالوگرام (EEG)

يكي از نگراني‌هايي مشترك كساني كه بايد نوار مغزي بگيرند درباره روش انجام آن است. بنا به تشخيص پزشك نوار مغز توسط 8، 16يا 25 جفت الكترود گرفته مي‌شود. اين الكترودها، پالس‌هاي الكتريكي مغز را از طريق پوست سر دريافت مي‌كنند و سپس به رايانه متصل انتقال مي‌دهند. نوار مغز در حالت نشسته يا خوابيده گرفته مي‌شود. بيمار حين انجام نوار مغز بايد كاملا در آرامش و سكون باشد. بنا به تجويز پزشك، تكنسين تست نوار مغز از بيمار مي‌خواهد كه فعاليت‌هاي مختلفي انجام دهد؛ مثلا چشمان خود را ببندد، نفس عميق بكشد و با به محرك‌هاي بينايي، شنوايي و… توجه كند.

گرفتن نوار مغز نوزادان و كودكان

گاهي ممكن است كه پزشك براي نوزادان و يا كودكان نوار مغز يا الكتروانسفالوگرام (EEG) تجويز كند. در اين صورت بهتر از يك تكنسين باتجربه و باحوصله كمك بگيريد. پروسه گرفتن نوار مغز نوزادان و كودكان ممكن است براي آن‌ها ترسناك و دلهره‌آور باشد. براي همين ممكن است پزشكان مغز و اعصاب براي نوزادان و كودكان نوار مغز خواب را پيشنهاد بدهند. در اين صورت لازم است نوزادان و كودكان قبل از گرفتن نوار مغز نخوابند تا هنگام انجام آن به راحتي به خواب روند. در گرفتن نوار مغز از نوزادان و كودكان همكاري پدر و مادر بسيار مهم و كمك‌كننده است.

نوار مغز در منزل

ممكن است بيمار به دلايل مختلف از جمله كهولت سن، فلج حركتي و… امكان حضور در كلينيك براي گرفتن نوار مغز را نداشته باشد. در اين صورت بايد از متخصصاني كه خدمات گرفتن نوار مغز را در منزل ارائه مي‌دهند كمك گرفت.

آيا تست نوار مغز به بدن آسيب مي‌رساند؟

بيشتر كساني كه مي‌خواهند نوار مغز يا الكتروانسفالوگرام (EEG) بگيرند بابت مضرات اين تست و آسيب‌هاي ناشي از آن دغدغه دارند. اين در حالي است كه نوار مغز هيچ مشكل جانبي براي بدن يا مغز ايجاد نمي‌كند. تست نوار مغز سال‌هاست كه مورد استفاده قرار مي‌گيرد و به عنوان يك روش ايمن شناخته مي‌شود. اين تست كاملا بدون اشعه است و هيچ‌گونه اثر منفي ندارد. الكترودها فقط فعاليت مغزي را ثبت مي‌كنند و هيچ درد يا حسي به بيمار منتقل نمي‌كنند. علاوه بر اين‌ها هنگام انجام اين تست نبايد نگران جريان برق، شوك الكتريكي و… نيز بود.

البته به دليل فشار عصبي يا نگراني ناشي از انجام اين تست، ممكن است بيمار با افت قند خون، ضعف، استرس و… مواجه شود. به همين دليل بهتر است قبل از انجام اين تست نگراني‌هاي خود را با تكنسين تست نوار مغز يا پزشك مغز و اعصاب در ميان بگذارد و از بي‌خطر بودن تست مطمئن شود.

نوار مغز چقدر طول مي‌كشد؟

زمان انجام تست نوار مغز يا الكتروانسفالوگرام (EEG) بسته به نوع آن متفاوت خواهد بود. در تست نوار مغز معمولي از زمان شروع تست تا اتمام آن بين 20 تا 40 دقيقه طول مي‌كشد. تست نوار مغز خواب هم همين مقدار زمان مي‌خواهد. زمان تست نوار مغز پايشي نيز بين 1 تا 2 روز متفاوت است. براي بررسي‌هاي دقيق‌تر از تست‌هاي چند روزه يا تله متري فيلم استفاده مي‌شود. براي انجام تست‌هاي چند روزه بيمار در بيمارستان بستري مي‌شود.

قبل از گرفتن نوار مغز

آماده‌سازي قبل از گرفتن نوار مغز يا الكتروانسفالوگرام (EEG) بسيار مهم است، همچنين اطلاع داشتن از هزينه نوار مغزي. معمولا پزشكان و تكنسين‌هاي نوار مغز به بيماران مي‌گويند كه چه كارهايي بايد قبل از انجام تست نوار مغز انجام شود. قبل از انجام اين تست بايد حتما با پزشك مشورت كنيد تا براي انجام آماده شويد. كارهايي كه به طور معمول براي آماده‌سازي پيش از گرفتن نوار مغز انجام مي‌شوند عبارتند از:

روز قبل از انجام تست سر و موهاي خود را كاملا شستشو دهيد. پوست سر و موهاي شما بايد كاملا تميز باشند و وجود هر گونه كثيفي و چربي ممكن است نتيجه تست نوار مغز را با مشكل مواجه كند. قبل از گرفتن نوار مغز نبايد از شامپوهاي نرم‌كننده، اسپري، ژل و… استفاده شود.

بعضي از داروها در نتيجه نوار مغز اثر مي‌گذارند. به همين دليل بايد پزشك را در جريان همه داروها و مكمل‌هاي گياهي و… كه مصرف مي‌كنيد، قرار دهيد. در صورتي كه دارويي با نوار مغز تداخل داشت بايد حتما با مشورت پزشك مصرف آن را تا پس از گرفتن نوار مغز به تعويق بيندازيد.

كافئين در نتيجه نوار مغز اختلال ايجاد مي‌كند. در نتيجه بايد يك روز يا حداقل 8 ساعت قبل از گرفتن نوار مغز از خوردن يا نوشيدن موادغذايي كافئين‌دار خودداري كنيد.

اگر قرار است نوار مغز خواب گرفته شود، شب قبل از انجام تست بايد كمتر بخوابيد تا هنگام گرفتن نوار مغز راحت‌تر بخوابيد.

هنگام گرفتن تست نوار مغز نبايد گرسنه يا روزه باشيد. پايين بودن فشار خون هنگام گرفتن نوار مغز بر نتيجه تست اثر مي‌گذارد.

بهتر است هنگام انجام تست نوار مغز يك نفر همراه داشته باشيد.

علاوه بر موارد بالا رعايت همه توصيه‌هاي پزشك مغز و اعصاب براي گرفتن نوار مغز يا الكتروانسفالوگرام (EEG) الزامي است.

هنگام گرفتن نوار مغز

همانطور كه اشاره شد گرفتن انواع مختلف نوار مغز روش‌هاي گوناگوني دارد؛ اما به طور معمول هنگام تست از بيمار خواسته مي‌شود كه روي تخت دراز بكشد. 8 تا 25 جفت الكترود به كمك خمير مخصوص به پوست سر بيمار چسبانده مي‌شود يا كلاه الكترودها روي سر قرار داده مي‌شود. سپس از بيمار مي‌خواهند كه كاملا ساكن باشد و آرامش خود را حفظ كند. بي‌حركت بودن بيمار هنگام انجام تست بسيار مهم است. به همين دليل در بعضي موارد، گرفتن نوار مغز به طور دوره‌اي متوقف مي‌شود تا بيمار زماني براي استراحت داشته باشد.

در هنگام گرفتن نوار مغز يا الكتروانسفالوگرام (EEG) بايد كاملا به صحبت‌هاي تكنسين توجه داشته باشيد و مواردي كه از شما خواسته مي‌شود را رعايت كنيد. بنا به تجويز پزشك گاهي هنگام گرفتن نوار مغز از بيمار مي‌خواهند كه به طور منظم و سريع تنفس عميق داشته باشد و يا در معرض چراغ چشمك‌زن قرار بگيرد.

بعد از گرفتن نوار مغز

پس از اتمام تست، تكنسين كلاه الكترود را از روي سر بيمار برمي‌دارد. در صورتي كه براي اتصال الكترودها به پوست سر از خمير استفاده شده باشد، سر با آب گرم و مواد شوينده مخصوص شسته مي‌شود. بهتر است پس از اتمام بيمار سر و موهاي خود را دوباره شستشو دهد تا موها و پوست سر او دچار آسيب نشوند. ممكن است روي سر و محل قرارگيري الكترودها، التهاب و قرمزي ايجاد شود. اين التهاب پس از چند ساعت از بين مي‌رود و جاي نگراني نيست.

ممكن است براي انجام تست دارو يا آرام‌بخش خاصي استفاده شود. به همين دليل بهتر است يك فرد همراه بيمار باشد و از او مراقبت كند.

اگر بيمار داروهايي را براي انجام تست نوار مغز قطع كرده باشد، بايد با مشورت پزشك شروع دوباره مصرف آن‌ها را آغاز كند.

تكنسين يا پزشك مغز و اعصاب ساير توصيه‌هاي لازم پس از گرفتن نوار مغز يا الكتروانسفالوگرام (EEG) را به بيمار ارائه مي‌دهند.

مزايا و معايب نوار مغز

نوار مغز يك روش فراگير براي كمك به تشخيص و درمان بيماري‌هاي مغزي است. در ادامه مزايا و معايب اين تست را بررسي مي‌كنيم.

از مزاياي نوار مغزي ميتوان به موارد زير اشاره كرد:

انجام نوار مغز كاملا بدون درد و عوارض جانبي است.

يك روش آزمايشي كاملا ايمن است و هيچ خطري ندارد.

تست نوار مغز بر پايه امواج الكتريكي انجام مي‌شود و خطرات امواج مغناطيسي را ندارد. به همين دليل براي همه افراد به ويژه بانوان باردار بدون خطر است.

معايب:

پروسه گرفتن نوار مغز طولاني و زمان‌بر است.

حركت نكردن و سكون ممكن است براي بعضي از بيمارهاي مغزي اذيت‌كننده و طاقت‌فرسا باشد.

خواندن جواب نوار مغز يا الكتروانسفالوگرام (EEG)

جواب نوار مغز شامل چند برگه كاغذ است كه نمودارهاي امواج دريافتي از سر روي آن چاپ شده است. اين نمودارها نشان‌دهنده شكل موج‌هاي مختلفي هستند. در حالت عادي شكل و فركانس امواج منظم و يكنواخت است. اما در صورتي كه مغز دچار اختلال يا مشكلي باشد، شكل اين امواج نامنظم مي‌شود.

خواندن جواب نوار مغز يك كار كاملا تخصصي است و بايد توسط دكتر مغز و اعصاب انجام شود. پزشك مغز و اعصاب با مشاهده شكل موج‌هاي دريافتي از سر و بررسي تغييرات فركانس آن‌ها، عملكرد و اختلالات مغز را بررسي مي‌كند.

مشورت با دكتر مغز و اعصاب آنلاين يكي از راه‌هاي آسان و مطمئن براي كسب اطلاعات درباره نوار مغز يا الكتروانسفالوگرام (EEG) و خواندن جواب نوار مغز است.

اصطلاحات نوار مغز

همانطور كه گفته شد پزشكان با توجه به امواج نتيجه نوار مغز را تفسير مي‌كنند. امواج مغزي به دسته‌هاي زير تقسيم مي‌شوند:

امواج گاما: اين امواج مربوط به تمركز و توجه هستند و زماني توليد مي‌شوند كه مغز در حال يادگيري چيز جديدي يا واكاوي موضوعي باشد. اختلال در اين امواج نشان‌دهنده مشكلات يادگيري و تمركز است.

امواج بتا: هنگامي كه مغز در حال انجام فعاليت‌هاي ذهني از جمله صحبت كردن باشد، امواج بتا ساطع مي‌شوند. امواج بتا در تفكر و حل مسئله تاثير زيادي دارند. ناهماهنگي در شكل اين امواج ممكن است نشان‌دهنده اختلالات اضطرابي، وسواس و اختلالات خواب باشد.

امواج آلفا: اين امواج نقطه مقابل امواج بتا هستند و هنگام استراحت، مديتيشن، قدم زدن و… ايجاد مي‌شوند. هرگونه بي‌قراري و مشكلاتي از اين نوع به شكل اختلال در امواج آلفا نشان داده مي‌شوند.

امواج تتا: اين امواج مربوط به خيال‌پردازي و ايده‌سازي ذهن هستند. هنگام كار، دوش گرفتن، استراحت كردن و يا هر زماني كه مغز به طور اتوماتيك و بدون اين كه درگيري ذهني داشته باشيد، دستوراتي مي‌دهد امواج تتا منتشر مي‌شوند.

امواج دلتا: اين امواج هنگام خواب عميق و بدون رويا ايجاد مي‌شوند. دامنه اين امواج هميشه بيشتر از صفر است؛ زيرا در صورتي كه دامنه امواج دلتا صفر شود يعني مغز مرده است.

پزشكان با بررسي اين امواج در نوار مغز يا الكتروانسفالوگرام (EEG) مي‌توانند مشكلات بيماران را تشخيص دهند.

جمع‌بندي

يكي از روش‌هاي تشخيص و درمان بيماري‌هاي مغزي، گرفتن نوار مغز يا الكتروانسفالوگرام (EEG) است. اين روش بر پايه امواج الكتريكي انجام مي‌شود و كاملا ايمن است. در نتيجه آسيبي به بدن و مغز انسان وارد نمي‌كند و به همين دليل يك روش آزمايش كاملا مناسب است. پزشك مغز و اعصاب نوار مغز را براي تشخيص و بررسي اختلالاتي مثل بيماري صرع، تشنج، مشكلات حافظه، مشكلات خواب، تومور مغزي، زوال عقل، سكته مغزي و… استفاده مي‌شود. نوار مغز انواع مختلفي دارد و بنا به تشخيص پزشك مغز و اعصاب ممكن است هر يك از نوار مغزهاي معمولي، نوار مغز خواب، پايشي و يا تله‌متري از بيمار گرفته شود. رعايت نكات توصيه شده توسط پزشك قبل، هنگام و پس از گرفتن نوار مغز، الزامي است.

منبع: https://www.paziresh24.com/blog/36216/نوار-مغز-الكتروانسفالوگرام/#:~:text=نوار مغز يا الكتروانسفالوگرام (EEG) آزمايشي است كه ناهنجاري‌ها و,بارهاي الكتريكي قابل تشخيص هستند.

سونوگرافي عروق مغز يكي از تكنيك‌هاي تصويربرداري پزشكي است كه با استفاده از امواج صوتي، عروق مغز را تصويربرداري مي‌كند. اين تكنيك غيرتهاجمي و بدون استفاده از پرتو X-ray است كه به عنوان جايگزيني براي ديگر تكنيك‌هاي تصويربرداري مغزي مانند CT Scan و MRI مورد استفاده قرار مي‌گيرد.

سونوگرافي عروق مغز براي تشخيص اختلالات عروقي مغزي مانند سكته مغزي، خونريزي مغزي و تشنج، از جمله استفاده‌هاي متداول آن است. اين تكنيك بسيار سريع و دقيق است و نيازي به بستري شدن بيمار در بيمارستان ندارد.

در اين مقاله، به بررسي اصول سونوگرافي عروق مغز و نحوه اجراي آن پرداخته، كاربردها و مزاياي آن مورد بررسي قرار گرفته و در نهايت، به نتيجه‌گيري‌هايي كه از بررسي سونوگرافي عروق مغز به دست مي‌آيد، پرداخته خواهد شد.

بررسي سونوگرافي داپلر عروق مغز

در پاسخ به سوال سونوگرافي عروق مغز چيست مي‌توان گفت كه سونوگرافي عروق مغز با استفاده از امواج صوتي، عروق مغز را تصويربرداري مي‌كند. در اين تكنيك، يك فرستنده آلتراسونيك به سر و گردن بيمار قرار داده مي‌شود كه امواج صوتي را به عروق مغز ارسال مي‌كند. امواج صوتي پس از برخورد با بافت‌هاي درون بدن، به عنوان اكو نشان داده مي‌شوند و يك دستگاه سونوگرافي تحليل آن ها را انجام مي‌دهد تا تصوير عروق مغز به دست آيد. اين فناوري، بدون استفاده از پرتو X-ray است كه مزيت ايمني و قابليت اعمال مكرر دارد.

فناوري سونوگرافي علاوه بر اين كه يك تكنيك غيرتهاجمي است، نسبت به ديگر تكنيك‌هاي تصويربرداري با هزينه كمتري همراه است. همچنين، مانعي براي اجراي اين تكنيك در بيماران بستري وجود ندارد و مي‌تواند در محل پرستاري انجام شود. با استفاده از فناوري Doppler، سرعت جريان خون نيز اندازه‌گيري مي‌شود كه اطلاعات مفيدي در خصوص وضعيت عروق مغز و تشخيص بيماري‌هاي عروقي مغزي مانند رگ‌هاي خوني پر شده با خون (AVM) و سكته مغزي ارائه مي‌دهد.

نحوه اجراي سونوگرافي عروق مغز چگونه است

نحوه اجراي سونوگرافي عروق مغز به دو بخش تقسيم مي‌شود: آماده‌سازي و انجام آزمايش.

در بخش آماده‌سازي، بيمار بايد راحت دراز كشيده و سر و گردنش را به سمت چپ يا راست بچرخاند. پس از نصب فرستنده سونوگرافي بر روي سر و گردن بيمار، مورد بررسي قرار مي‌گيرد. در صورت لزوم، نواحي بدني كه مانع از ديدن بخشي از عروق مغز هستند، با استفاده از ژل خاصي تميز شده و پوشش داده مي‌شوند.

در بخش انجام آزمايش، فرستنده آلتراسونيك به عروق مغز امواج صوتي ارسال مي‌كند. اين امواج صوتي به عنوان اكو نشان داده مي‌شوند و با استفاده از دستگاه سونوگرافي، تحليل مي‌شوند تا تصوير عروق مغز به دست آيد. در صورت نياز، با استفاده از فناوري Doppler سرعت جريان خون نيز اندازه‌گيري مي‌شود. سپس پزشك گزارش بررسي را تهيه مي‌كند و در صورت لزوم تصميم‌گيري درباره درمان بيماري‌هاي عروقي مغزي انجام مي‌دهد.

كاربردهاي سونوگرافي عروق مغز

سونوگرافي عروق مغز به عنوان يك تكنيك تصويربرداري غيرتهاجمي، براي تشخيص و ارزيابي اختلالات عروقي مغزي مورد استفاده قرار مي‌گيرد. برخي از موارد كاربرد سونوگرافي عروق مغز عبارتند از:

1- تشخيص سكته مغزي: با استفاده از سونوگرافي عروق مغز، مي‌توان سطح خونريزي در مغز را بررسي كرد و به تشخيص سكته مغزي كمك كرد.

2- ارزيابي دردسرساز در ناحيه گردن: سونوگرافي عروق مغز مي‌تواند در ارزيابي دردسرساز در ناحيه گردن كه مي‌تواند منجر به سكته مغزي شود، مفيد باشد.

3- بررسي عروق مغز پس از جراحي: سونوگرافي عروق مغز به عنوان روشي غيرتهاجمي و غيرمستقيم، براي بررسي عروق مغز پس از جراحي و همچنين براي ارزيابي پاسخ به درمان مورد استفاده قرار مي‌گيرد.

4- تشخيص رگ‌هاي خوني پر شده با خون (AVM): سونوگرافي عروق مغز به عنوان يك روش غيرتهاجمي، براي تشخيص رگ‌هاي خوني پر شده با خون (AVM) كه مي‌تواند منجر به سكته مغزي شود، مورد استفاده قرار مي‌گيرد.

5- بررسي اختلالات جريان خون: با استفاده از فناوري Doppler، سرعت جريان خون نيز اندازه‌گيري مي‌شود كه اطلاعات مفيدي در خصوص وضعيت عروق مغز و تشخيص بيماري‌هاي عروقي مغزي مانند سكته مغزي و خونريزي مغزي ارائه مي‌دهد.

مزايا و معايب سونوگرافي عروق مغز

مزاياي سونوگرافي عروق مغز عبارتند از:

1- غيرتهاجمي بودن: يكي از مزاياي اصلي سونوگرافي عروق مغز، عدم نياز به بريدگي جراحي و يا ورودي هاي تزريقي است.

2- ايمني: در سونوگرافي عروق مغز از پرتو X-ray استفاده نمي‌شود و به همين دليل براي بيماران ايمن‌تر است.

3- آسان و سريع: سونوگرافي عروق مغز روشي سريع و آسان براي تصويربرداري مغز است كه نيازي به بستري شدن بيمار در بيمارستان ندارد.

4- قابل تكرار: بيماران مي‌توانند به صورت مكرر براي بررسي‌هاي پيگيرانه به سونوگرافي عروق مغز مراجعه كنند.

به عنوان معايب سونوگرافي عروق مغز مي‌توان به موارد زير اشاره كرد:

1- محدوديت در ديد قسمت‌هاي عميق‌تر: سونوگرافي عروق مغز، براي تصويربرداري از بخش‌هاي عميق‌تر مغز مناسب نيست.

2- وابستگي به كاركرد خوب فرد با سونوگرافي: اين تكنيك نيازمند كاركرد صحيح و حركات دقيق فردي كه در حال سونوگرافي است.

3- موانع در راه برداري: هر چند در سونوگرافي عروق مغز مجهز به فناوري Doppler، جريان خون در عروق مغز اندازه‌گيري مي‌شود، اما اين تكنيك قادر به نشان دادن سطح دقيق پلاكت‌هاي خوني نيست.

مدت زمان انجام سونوگرافي چقدر است ؟

مدت زمان انجام سونوگرافي به نوع بررسي و ناحيه مورد نظر بستگي دارد. معمولاً سونوگرافي بطور كلي تا 30 دقيقه طول مي‌كشد، اما در برخي موارد ممكن است بيشتر از آن زمان براي تصويربرداري مورد نياز باشد. به عنوان مثال، سونوگرافي قلب باعث مي‌شود كه اين زمان به يك ساعت يا بيشتر نيز افزايش يابد. لازم به ذكر است كه زمان دقيق مورد نياز براي سونوگرافي بايد توسط پزشك شما تعيين شود و اين به عوامل مختلفي مانند نوع تجهيزات مورد استفاده، حجم اطلاعات برداشته شده و تجربه فني كارشناسان بستگي دارد.

آمادگي هاي قبل از انجام سونوگرافي داپلر عروق مغز چيست ؟

براي آمادگي قبل از انجام سونوگرافي داپلر عروق مغز، بهتر است تعدادي نكته را در نظر بگيريد:

1. پرسشنامه پزشكي: پزشك شما ممكن است پرسشنامه پزشكي خاصي را براي شما تهيه كند تا در مورد تاريخچه بهداشتي شما و داروهايي كه مصرف مي كنيد، اطلاعات بيشتري به دست آورد.

2. محدوديت مصرف مواد غذايي و مشروبات: قبل از انجام سونوگرافي داپلر عروق مغز، بايد محدوديت مصرف غذا و مشروبات را رعايت كنيد؛ اين شامل محدوديت مصرف غذاهاي چرب و سنگين، محصولات لبني، قهوه و تنقلات مي‌شود.

3. برداشتن جواهرات: قبل از انجام سونوگرافي، بايد همه جواهرات خود را از بدن خود برداريد، زيرا ممكن است اين جواهرات باعث مزاحمت در تصويربرداري شوند.

4. لباس‌هاي مناسب: براي انجام سونوگرافي داپلر عروق مغز، لباس راحت و كم‌تحركي پوشيده شود، همچنين بهتر است لباسي با يقه كوتاه و جوراب‌هاي خنك و راحت بپوشيد.

5. عدم مصرف داروهاي خاص: پيش از انجام سونوگرافي داپلر عروق مغز، بايد به پزشك خود اعلام كنيد كه داروهاي خاصي را مصرف مي‌كنيد؛ بعضي از داروها مانند آسپرين و وارفارين مي‌توانند باعث افزايش خطر خونريزي شوند و بايد قبل از انجام سونوگرافي متوقف شوند.

هزينه سونوگرافي عروق مغز

هزينه سونوگرافي عروق مغز در هر كشور و شهر ممكن است متفاوت باشد. همچنين، بستگي به نوع سونوگرافي، تجهيزات مورد استفاده، محل انجام و هزينه‌هاي ديگري دارد كه ممكن است در قيمت نهايي تاثيرگذار باشد. 

به طور كلي، هزينه سونوگرافي عروق مغز در ايران حدود 200،000 تا 300،000 تومان است. با اين حال، لازم به ذكر است كه اين رقم بستگي به شهر و مركز تصويربرداري دارد و ممكن است در برخي مناطق بيشتر يا كمتر از اين ميزان باشد. همچنين، بستگي به پوشش بيمه پزشكي و شرايط مالي فرد نيز ممكن است قيمت را تحت تاثير قرار دهد. ميتوانيد براي انجام اين آزمايش به مركز درماني tms در تهرانمراجعه كنيد.

منبع:  https://sites.google.com/view/limooshirin/زيبايي-و-سلامت/بررسي-تصويربرداري-سونوگرافي-داپلر-عروق-مغز-روشي-غيرتهاجمي-براي-ارزيابي-عر?authuser=0

ممكن است نام سونوگرافي داپلر عروق مغز را شنيده باشيد و در تلاش براي كسب اطلاعاتي در خصوص كاربردها و مزاياي سونوگرافي عروق مغز باشيد يا شايد در جستجوي پاسخ اين پرسش هستيد كه آيا امكان بررسي و تشخيص مشكلات احتمالي و درمان به موقع بيماري‌هاي عروق مغزي وجود دارد يا خير؟ در هر صورت پيشنهاد مي‌كنيم مطالعه مقاله زير را از دست ندهيد! جالب است بدانيد كه امكان بررسي و ارزيابي عروق مغزي و تشخيص احتمالي بيماري‌هاي مرتبط با آن به وسيله سونوگرافي داپلر عروق مغز وجود دارد. پزشكان براي تعيين اينكه آيا مشكلي در رگ‌هاي خوني اتفاق افتاده است يا خير، معمولاً اين نوع سونوگرافي را پيشنهاد مي‌دهند. همچنين، براي ارزيابي شريان اصلي تامين‌كننده جريان خون به مغز و براي شناسايي مشكلات تخصصي مربوط به جريان خون مغزي، اين آزمايش براي بيماران درخواست مي‌شود. براي آشنايي بيشتر با اين نوع روش تصويربرداري با ادامه همين مطلب همراه ما باشيد.

سونوگرافي داپلر عروق مغز چيست ؟

در روش سونوگرافي داپلر عروق مغز، از تكنيك اولتراسوند كه روشي غيرتهاجمي، سريع و بدون درد است، استفاده مي‌شود. اين روش، به طور حقيقي، ويژگي‌هاي جريان خون و هموديناميك عروق مغزي در شريان‌هاي پايه مغز را نشان مي‌دهد. در واقع، سونوگرافي داپلر عروق مغز، راحت‌ترين راه براي نظارت بر تغييرات عروقي در پاسخ به حوادث حاد عروق مغزي در بيمار محسوب مي‌شود. در اين روش، از امواج صوتي با فركانس بالا، براي ارزيابي ميزان و جهت جريان خون رگ‌هاي داخل و اطراف مغز استفاده مي‌گردد و از هيچ كنتراست يا تشعشع خاصي در آزمايش استفاده نمي‌شود. از طرف ديگر، در حالي‌كه اكثر اَشكال مختلف سونوگرافي، تصاويري از وضعيت بافت مورد مطالعه فراهم مي‌كنند؛ در اين نوع سونوگرافي، صداهايي توليد مي‌شوند كه قابليت شنيدن، ضبط و بررسي دارند.

سونوگرافي داپلر عروق مغز به چه روش هاي انجام ميشود ؟

سونوگرافي داپلر عروق مغز؛ به دو شيوه انجام مي‌شود: يكي با نام سونوگرافي داپلر ترانس كرانيال (TCD) و ديگري با عنوان سونوگرافي داپلر كاروتيد گردن يا (ECD) . شيوه عمل هر دو نوع سونوگرافي تقريباً مشابه هم است با اين تفاوت كه روش TCD  ، روش تصويربرداري براي حلقه ويليس روي سر است در حالي كه ECD روش تصويربرداري براي ناحيه گردن محسوب مي‌شود. در سونوگرافي داپلر ترانس كرانيال، سعي بر آن است تا سرعت جريان خون در شريان‌هايي به نام دايره ويليس كه در پايه مغز قرار دارند، بررسي و ثبت شود تا تشخيص طيف وسيعي از شرايط پزشكي كه بر مغز تأثير‌گذار هستند، تسهيل گردد. داده‌هاي فيزيولوژيكي به دست آمده از اين اندازه‌گيري‌ها مكمل داده‌هاي ساختاري به دست آمده از حالت‌هاي مختلف تصويربرداري عروقي است كه در حال حاضر در مراكز پزشكي مختلف موجودند. در ادامه در مورد مزايا و ضررهاي سونوگرافي عروق مغز صحبت ميكنيم. با ما همراه باشيد.

عملكرد سونوگرافي داپلر مغز چگونه است ؟

سونوگرافي داپلر عروق مغز بر اساس اصل اثر داپلر عمل مي‌كند. بر اساس اين اصل، امواج اولتراسوند ساطع‌شده از پروب داپلر، از طريق جمجمه منتقل مي‌شوند و با حركت گلبول‌هاي قرمز در داخل عروق داخل مغزي منعكس مي‌گردند. تفاوت در فركانس بين امواج ساطع‌شده و منعكس‌شده كه به آن «فركانس جابجايي داپلر» گفته مي‌شود، با سرعت حركت گلبول‌هاي قرمز خون (سرعت جريان خون) نسبت مستقيم دارد. از آنجايي كه جريان خون در داخل رگ آرام است، سيگنال داپلر به دست آمده، در واقع تركيبي از جابجايي‌هاي فركانس داپلر مختلف را نشان مي‌دهد كه نمايش طيفي از توزيع سرعت تك گلبول‌هاي قرمز خون روي دستگاه نمايشگر را تشكيل مي‌دهد. سپس، مي‌توان از آناليز طيفي براي به دست آوردن اندازه‌گيري سرعت جريان خون و همچنين چند ويژگي ديگر جريان در رگ خوني استفاده كرد.

عملكرد سونوگرافي داپلر مغز چگونه است ؟

سونوگرافي داپلر عروق مغز ترانس كرانيال، براي اولين بار در سال 1982 مطرح شد. در اين روش، از پروب مبدل فركانس پايين (≤2 MHz) استفاده شد و امكان نظارت پويا بر سرعت جريان خون مغزي و ضربان‌پذيري عروق در بازه‌هاي زماني طولاني با وضوح بالا فراهم گرديد. سونوگرافي ترانس كرانيال داپلر (TCD) براي اولين بار در سال 1986 در عمل باليني معرفي شد و اكنون به طور گسترده در بخش‌هاي سرپايي، حين عمل و مراقبت‌هاي ويژه به خصوص در افراد با بيماري‌هاي عروق مغزي، مورد استفاده قرار مي‌گيرد. اكنون، با پيشرفت علم و تكنولوژي، اين نوع سونوگرافي بهينه‌سازي شده است و به دليل آنكه روشي به نسبت ارزان و قابل تكرار است و قابليت حمل آن نسبت به ساير روش‌هاي تصويربرداري، راحت‌تر است، به عنوان روش تشخيصي مهم مورد توجه قرار گرفته است. با اين وجود، كاربرد تشخيصي اين تكنيك به مهارت تشخيصي پزشك متخصص مغز و اعصاب بستگي دارد.

كاربرد هاي سونوگرافي داپلر عروق مغز چيست ؟

با كمك سونوگرافي داپلر عروق مغز از نوع (TCD) ، متخصص مغز و اعصاب مي‌تواند تغييرات نسبي جريان را ارزيابي كند. با اين روش، تشخيص تنگي عروق كانوني يا تشخيص سيگنال‌هاي آمبوليك در شريان‌ها امكانپذير خواهد بود. در اين آزمايش، هر ذره شناور آزاد، كه ممكن است در جريان خون وجود داشته باشد و منبع مهمي‌براي خطر سكته مغزي تلقي شود، شناسايي مي‌شود.

همچنين، با اندازه‌گيري پاسخ‌هاي جريان خون به تغييرات فشار خون، سلامت فيزيولوژيك نواحي عروقي خاص، پاسخگويي و واكنش‌پذيري عروق مغزي نسبت به كربن دي‌اكسيد و فعال‌سازي شناختي و حركتي ارزيابي مي‌شود.

در واقع، مطالعه غيرتهاجمي سونوگرافي داپلر عروق مغز از نوع TCD به بررسي اين موضوع مي‌پردازد كه آيا عروق كوچكي كه جريان خون به مغز را تنظيم مي‌كنند كاركرد درستي دارند يا خير. هنگامي كه مقدار كمي كربن دي اكسيد و اكسيژن استنشاق ‌شود، مشابه حالت حبس نفس، عروق كوچك بايد گشاد شوند و جريان خون را به مغز افزايش دهند. براي مثال، هنگامي كه فردي به مشكلات تنفسي از جمله هيپرونتيلاسيون مبتلا مي‌شود، رگ‌ها بايد منقبض شوند و جريان خون به مغز را كُند كنند.

كاربرد هاي سونوگرافي داپلر عروق مغز چيست ؟

در اين بخش قصد داريم در مورد كاربرد سونوگرافي عروق مغز صحبت كنيم. سونوگرافي داپلر عروق مغز به روش TCD، در تشخيص باليني برخي از اختلالات عروق مغزي مانند سكته مغزي حاد ايسكميك (ايجاد لخته خون در رگ‌هاي خوني مغز) ، وازواسپاسم (باريك شدن قسمتي از رگ به دليل انقباض) ، تنگي عروق مغزي، اسپاسم عروقي، ميكروآمبولي‌هاي مغزي (ظهور لخته‌هاي خوني كوچك در جريان خون) ، خونريزي زير عنكبوتيه، بيماري سلول داسي شكل (تغيير شكل سلول‌هاي خوني و افزايش خطر سكته مغزي) ، تشخيص باز بودن سوراخ فورامن در ديواره بين دو دهليز قلب (براي اين كار، محلولي به داخل وريد ساعد تزريق مي‌شود؛ وجود حباب‌ در شريان‌هاي مغز نشان مي‌دهد كه خون به دليل وجود سوراخي در ديواره بين دو دهليز (به نام فورامن) در جهت اشتباه جريان دارد) و همچنين ساير شرايط پزشكي مانند مرگ مغزي كاربرد دارد. با توجه به راحت بودن TCD، به عنوان روشي تشخيصي، ديگر كاربردهاي باليني و تحقيقاتي اين نوع تصويربرداري در بسياري از اختلالات عروق مغزي در حال افزايش است.

شريان كاروتيد در هر طرف گردن قرار دارد. اين شريان‌ها وظيفه خونرساني از قلب به مغز را برعهده دارند. شريان‌هاي كاروتيد، معمولاً با تجمع پلاك كه متشكل از چربي، كلسترول، كلسيم و ساير مواد در جريان خون در گردش هستند، باريك مي‌شوند. بنابراين، تشخيص و درمان به موقع شريان كاروتيد باريك، مي‌تواند خطر سكته مغزي را كاهش دهد. سونوگرافي داپلر عروق مغز در ناحيه كاروتيد گردن، جهت بررسي جريان خون در شريان‌هاي كاروتيد از جمله: تشخيص انسداد يا تنگي شريان‌هاي كاروتيد كه مي‌تواند خطر سكته را افزايش دهد، مورد بررسي قرار مي‌گيرد. همچنين، با اين روش تصويربرداري، ضخامت ديواره شريان كاروتيد و لخته ارزيابي مي‌شود. از اين‌رو، اين روش تصويربرداري به متخصص مغز و اعصاب كمك مي‌كند تا روش درماني مناسبي را براي كاهش خطر سكته مغزي تعيين كند.

در صورتي كه فردي مبتلا به حمله ايسكميك گذرا يا سكته خفيف شده باشد و يا فرد مبتلا به شرايط پزشكي از جمله: فشار خون بالا، ديابت، كلسترول بالا، سابقه خانوادگي سكته مغزي يا بيماري قلبي، حمله ايسكميك گذرا يا سكته مغزي، وجود صداي غيرمعمول در شريان‌هاي كاروتيد، بيماري عروق كرونر و سخت شدن سرخرگ‌ها باشد، خطر بروز سكته مغزي افزايش خواهد يافت. در اين موارد، معمولاً پزشك متخصص مغز و اعصاب، سونوگرافي داپلر عروق مغز كاروتيد را براي بيمار درخواست مي‌دهد.

پزشك ممكن است سونوگرافي داپلر عروق مغز كاروتيد را در موارد زير تجويز نمايد:

ارزيابي جريان خون در شريان پس از جراحي

ارزيابي اثربخشي استنت براي بهبود جريان خون از طريق شريان

بررسي وجود لخته خون در رگ‌ها

شناسايي ساير مشكلات شريان كاروتيد كه ممكن است جريان خون را مختل كنند.

پيش‌بيني بيماري عروق كرونري با اندازه‌گيري ضخامت شريان كاروتيد و ارزيابي ويژگي‌هاي پلاك.

ارزيابي خطر سكته مغزي

مدت زمان انجام سونوگرافي چقدر است ؟

زمان لازم براي انجام سونوگرافي داپلر عروق مغز كاروتيد، معمولاً حدود 30 دقيقه است. در حال حاضر، پيشرفت‌هاي تكنولوژيكي گسترده‌اي جهت بهبود كيفيت و وضوح تصاوير در سونوگرافي داپلر كاروتيد گردن در حال انجام است. پيشرفت‌ها در اين زمينه كمك مي‌كنند تا اطلاعاتي بهتر و دقيق‌تر در اختيار متخصص مغز و اعصاب قرار گيرد و اقدامات مناسبي جهت تشخيص دقيق مشكلات احتمالي و يا رفع آن‌ها انجام شود.

آمادگي هاي قبل از انجام سونوگرافي داپلر عروق مغز چيست ؟

هيچ‌گونه آمادگي و اقدامات خاصي، براي انجام اين نوع تصويربرداري لازم نيست. بيماران نيازي به تغيير رژيم غذايي يا مصرف مايعات قبل از سونوگرافي داپلر عروق مغز ندارند. بنابراين، لازم است خونسردي خود را حفظ كنند و به راهنمايي‌ها و توصيه‌هاي احتمالي پزشك به دقت گوش دهند. يكي از توصيه‌هاي احتمالي اين است كه از بيماران خواسته مي‌شود تا در طول انجام آزمايش سر خود را ثابت نگه دارند و از صحبت كردن خودداري نمايند.

آمادگي هاي قبل از انجام سونوگرافي داپلر عروق مغز چيست ؟

سونوگرافي داپلر عروق مغز از نوع TCD يا ECD، توسط متخصص راديولوژي يا متخصص مغز و اعصاب انجام و تفسير مي‌شود. بيمار در طول انجام آزمايش بيدار است و بر روي تخت دراز مي‌كشد و يا مي‌نشيند. دستگاه كوچكي به نام مبدل كه شبيه ميكروفون است به رايانه متصل مي‌شود تا اطلاعات جريان خون را در اختيار پزشك قرار ‌دهد. مبدل، مستقيماً روي پوست مراجعه‌كننده قرار داده مي‌شود و با ماليدن مقدار كمي ژل كه قابليت حل شدن در آب دارد، حركت مبدل روي پوست جهت تصويربرداري سونوگرافي تسهيل مي‌گردد. معمولاً ژل در پشت گردن، بالاي استخوان گونه، جلوي گوش، شقيقه‌هاي بيمار، پايه جمجمه در پشت ناحيه گردن يا روي پلك بسته، اعمال مي‌شود. در واقع، اين مكان‌ها، محل رگ‌هاي خوني هستند كه مغز را تامين مي‌كنند. پس از انجام سونوگرافي، به دليل محلول بودن ژل در آب، به راحتي از سطح موردنظر پاك و شسته مي‌شود.

كاربرد مهم مبدل در سونوگرافي داپلر عروق مغز اين است كه امواج صوتي ساطع مي‌كند و با پرتاب امواج از بافت‌ها، اندام‌ها و سلول‌هاي خوني، پژواك را ضبط مي‌كند. راديولوژيست و يا متخصص مغز و اعصاب با تغيير موقعيت مبدل، امواج اولتراسوند را به سمت رگ‌هاي خوني مورد بررسي هدايت مي‌كنند. بنابراين، وظيفه مهم مبدل اين است كه امواج صوتي با فركانس بالا را از طريق مغز ارسال و اطلاعات جريان خون برگشتي را ضبط ‌كند. مبدل به دستگاه رايانه وصل است و امواج صوتي پژواك شده به صورت تصوير زنده روي صفحه‌ نمايشگر تبديل مي‌شود.

سونوگرافي داپلر جريان خون در شريان‌ها را نشان مي‌دهد و سرعت جريان خون به نمودار يا تصاوير رنگي تبديل مي‌شود كه روي صفحه نمايش نشان داده مي‌شود. بيمار، قادر به شنيدن صداي جريان خون خود از طريق اين نوع سونوگرافي است. مدت زمان انجام اين سونوگرافي بين 30 دقيقه تا 1 ساعت متغير است.

راديولوژيست يا متخصص مغز و اعصاب تصاوير حاصل از سونوگرافي داپلر عروق مغز از نوع داپلر ترانس كرانيال را تجزيه و تحليل و گزارشي را ارائه مي‌دهد. گاهي اوقات براي نظارت بر وضعيت پزشكي خاصي كه آزمايش براي آن تجويز شده است، يا براي بررسي اينكه آيا درمان جواب داده است يا خير، ممكن است نياز به انجام آزمايشات تكميلي ديگري باشد.

انجام سونوگرافي داپلر عروق مغز با خطري همراه نيست و تنها به عنوان يك روش تشخيصي محسوب مي‌شود. اين روش تصويربرداري با هيچ عوارض جانبي مضري همراه نيست و در آن از اشعه ايكس استفاده نمي‌شود. در اين آزمايش، عملاً فرد هيچ‌ ناراحتي را در طول انجام سونوگرافي احساس نمي‌كند و تنها هنگامي كه مبدل بر روي پوست فشار داده مي‌شود، ممكن است فشار جزئي بر روي پوست احساس كند.

سونوگرافي داپلر عروق مغز براي تشخيص يا نظارت بر طيف گسترده‌اي از شرايط مختلف پزشكي كه تحت تاثير جريان خون عبوري از عروق مغزي هستند از جمله سكته مغزي ايسكميك حاد، وازواسپاسم، تنگي عروق مغزي، ميكروآمبولي‌هاي مغزي و… مورد استفاده قرار مي‌گيرد. نقش باليني و مهم سونوگرافي داپلر عروق مغز در عمل جراحي مغز و اعصاب و نظارت بر بيماران مبتلا به مشكلات مختلف مغزي عروقي به خوبي مشخص شده است. بهتر است براي كسب بهترين نتيجه، اين نوع سونوگرافي در مراكز درماني معتبر و زير نظر متخصصان مغز و اعصاب توانمند انجام شود.

هزينه سونوگرافي عروق مغز در سال 1402

هزينه سونوگرافي عروق مغز با توجه به پارامترهاي مشخصي مي تواند متفاوت باشد. نوع مركز ارائه دهنده اين خدمات و نوع بيمه شخص از جمله اين پارامترها هستند.

منبع: https://tabibnc.com/سونوگرافي-داپلر-عروق-مغز-چيست-؟/#:~:text=در واقع، سونوگرافي داپلر عروق,خاصي در آزمايش استفاده نمي‌شود.

بسياري از بيماران مبتلا به اختلال دو قطبي BD نمي‌توانند مزايايي را پس از دارودرماني سنتي تجربه كنند و به گزينه‌هاي درماني جايگزيني نياز دارند كه اين بيماران را قادر به بهبودي‌ مي‌كند. تحريك مغناطيسي ترانس كرانيال  rtms يك تكنيك نسبتاً جديد و غيرتهاجمي تعديل عصبي است كه شامل استفاده از پالس‌هاي مغناطيسي در نواحي بيش فعال يا كم فعال قشر مغز است. ما ادبيات موجود در مورد تحريك مغناطيسي مغز را به عنوان درماني براي BD در حالت‌هاي خلقي مختلف ارزيابي كرديم.‌ نتايج آزمايشات باليني rtms براي BD به ويژه پتانسيل rtms تكراري را براي كاهش علائم افسردگي نشان‌ مي‌دهد.

مطالعات rtms براي شيدايي، يافته‌هاي متفاوت‌تري را به همراه داشته است. مطالعات اندكي rtms را در مراحل ديگر بيماري دوقطبي ارزيابي كرده اند. rtms به طور كلي با عوارض جانبي خفيف همراه است، اگرچه، در چند مطالعه نشان داده شده است كه به تغيير شيدايي در بيماران دوقطبي و افسرده قبلي كمك‌ مي‌كند. تا انتهاي اين مقاله با ما همراه باشيد تا اطلاعات تكميلي را در اختيارتان قرار دهيم.

rtms چيست؟

rtmsمخفف تحريك مغناطيسي ترانس كرانيال است. اين يك تكنيك غيرتهاجمي است كه از ميدان هاي مغناطيسي براي تحريك فعاليت الكتريكي مغز در مناطق خاصي استفاده مي‌كند. در هدف قرار دادن نواحي مختلف مغز، فوق تخصص مغز و اعصاب ممكن است بتواند مزاياي بالقوه‌اي را براي شرايط مختلف ارائه دهد. محققان نشان داده‌اند كه پزشكان مي‌توانند از rtms در درمان چندين بيماري رواني مانند افسردگي و OCD و ساير بيماري‌هاي مرتبط با مغز مانند ميگرن استفاده كنند. ممكن است براي شما اين سوال پيش آمده باشد كه تفاوت tms با rtms در چيست كه بايد بگوييم اين دو يكي هستند و تفاوتي با هم ندارند.

در صورتي كه قصد انجام چنين كاري توسط پزشك را داريد مي‌‌توانيد از طريق امكان مشاوره آنلاين با متخصص مغز و اعصاب در ارتباط باشيد و از دكتر راهنمايي كسب كنيد يا اينكه به يك مركز ارائه دهنده خدمات تحريك مغناطيسي مغز مراجعه كنيد تا پزشك متخصص شما را ويزيت كند. در اين مراكز علاوه بر rtms خدمات ديگري مانند تست tcd هم ارائه ميشود.

BD يا اختلال دو قطبي

يك اختلال سلامت روان است كه با دوره‌هاي شيدايي بالا بودن شديد و دوره‌هاي افسردگي يا خلق افسرده همراه است. در حالي كه گزينه‌هاي درماني وجود دارند كه مي‌توانند كمك كنند، اما هميشه مؤثر نيستند، كه محققان را به جستجوي گزينه‌هاي ديگر سوق داده است. rtmsيك گزينه درماني است كه در درمان افسردگي و اختلال وسواس فكري- جبري OCD موفق بوده است. برخي از مطالعات همچنين دريافته‌اند كه آن را در درمان BD موثر است. اين باعث شده است كه بسياري بر اين باور باشند كه مي‌تواند در آينده‌اي نزديك يك گزينه درماني مناسب براي افراد مبتلا به BD باشد.

مراحل انجام تي ام اس

اين تكنيك يك روش سرپايي با حداقل تهاجم است. براي اين روش، يك فرد احتمالاً روي يك صندلي با گوش‌گير مي‌نشيند. پس از نشستن آنها، يك پزشك يا محقق يك دستگاه سيم پيچ مانند را در نزديكي خط مو وصل مي‌كند. سپس دستگاه پالس‌هاي مغناطيسي منتشر مي‌كند كه ممكن است مانند يك ضربه زدن باشد. هر جلسه احتمالا بين 30 تا 60 دقيقه طول مي‌كشد. ممكن است فردي براي درمان BD به 25 جلسه يا بيشتر نياز داشته باشد، اگرچه تعداد جلسات rtms مورد نياز از فردي به فرد ديگر متفاوت است.

آيا rtms مي‌تواند BD را درمان كند؟

BDيك اختلال سلامت روان است. ممكن است متفاوت ظاهر شود و ممكن است باعث تغييرات غيرعادي در موارد زير شود:

سطوح انرژي

حالت تمركز

سطح فعاليت و توانايي كلي براي انجام وظايف

سه نوع BD وجود دارد:

اختلال دوقطبي I

اختلال دوقطبي II

اختلال سيكلوتيميك

در حالي كه هر نوع BD داراي تمايزات مهمي است، فردي كه با هر يك از اين سه نوع زندگي مي‌كند دوره هاي افسردگي يا خلق و خوي افسرده و دوره هاي شيدايي را پشت سر مي‌گذارد. rtms نتايج اميدواركننده‌اي را در درمان BD نشان داده است.

موارد تاثير تحريك الكتريكي عميق مغز rtms و اثرات درماني آن بر بي دي

تحريك مغناطيسي ترانس كرانيال يك رويكرد اميدواركننده براي درمان بيماران مبتلا به BD است كه به درمان دارويي يا رواني اجتماعي پاسخ نداده‌اند. تحقيقات آينده بايد با وضوح بيشتري مشخص كند كه كدام پروتكل‌هاي rtms ممكن است براي يك بيمار دوقطبي معين موثرتر باشد. بسياري از بيماران مبتلا به اختلال دوقطبي نمي‌توانند به درمان دارويي كافي پاسخ دهند. تحريك مغناطيسي ترانس كرانيال rtms شامل تحريك مغناطيسي مغز است كه مطالعات نشان داده است ممكن است به بهبود علائم اختلال دوقطبي BD كمك كند. با اين حال، سازمان غذا و دارو FDA هنوز rtms را به عنوان يك گزينه درماني براي BD تاييد نكرده است.

انواع اثرات تي ام اس بر بيماران دو قطبي

در بررسي منبع مورد اعتماد در سال 2019 از مطالعات منتشر شده در مورد استفاده از rtms براي BD، محققان به موارد زير اشاره كردند:

افرادي كه با علائم افسردگي زندگي مي‌كردند در طي مطالعات پزشكي متعدد، بهبودهايي را در علائم خود مشاهده كردند.

افرادي كه با علائم شيدايي زندگي مي‌كردند نتايج متفاوتي را در مطالعات متعدد داشتند.

فقط چند مطالعه به افرادي كه با BD در مراحل خارج از حالت‌هاي شيدايي يا افسردگي زندگي مي‌كنند، پرداخته‌اند كه نتيجه‌گيري را دشوار مي‌كند. در منبع معتبر 2021، كارشناسان خاطرنشان كردند كه تحقيقات بيشتري براي درك بهترين فركانس‌ها براي استفاده و مناطقي كه بايد با rtms براي درمان BD مورد هدف قرار گيرند، ضروري است. با اين حال، همانطور كه كارشناسان اشاره كردند، در سال 2020 FDA به rtms يك “تعيين دستگاه پيشرفت” براي درمان BD داد. اگرچه اين يك تاييد رسمي براي درمان نيست، اما نشان مي‌دهد كه شواهد كافي استفاده از آن را تاييد مي‌كند و نشان مي‌دهد كه سازمان ممكن است بررسي درمان‌هاي rtms براي BD را تسريع كند

چه كسي كانديداي مناسب براي rtms است؟

به نظر مي‌رسد مطالعات نشان مي‌دهد كه rtms ممكن است براي افرادي كه با افسردگي دوقطبي زندگي مي‌كنند مفيد باشد. يك بررسي در سال 2019 از مطالعات نشان داد كه مطالعاتي كه در مورد rtms تكراري براي علائم افسردگي مورد بررسي قرار مي‌گيرند، پتانسيل بالقوه را نشان مي‌دهند، در حالي كه مطالعات در مورد استفاده از آن در دوره‌هاي شيدايي مختلط بودند.

 اين نشان مي‌دهد كه rtms ممكن است براي افرادي كه با علائم افسردگي BD زندگي مي‌كنند مناسب باشد. محققان همچنين خاطر نشان كردند كه اين روش ممكن است براي افرادي كه به مداخلات روان‌شناختي يا دارويي براي اين اختلال پاسخ نداده‌اند، كارساز باشد. در مطالعه اي در سال 2020، محققان 44 نفر را مشاهده كردند كه با علائم افسردگي BD زندگي مي‌كردند و تحت rtms قرار گرفتند. آنها هيچ سوژه‌اي نداشتند كه با معيارهاي شيدايي مطابقت داشته باشد. آنها به نتايج زير اشاره كردند:

77 نفر معيارهاي پاسخ خود را برآورده كردند.

41 درصد از كساني كه حداقل 25 درمان داشتند معيارهاي بهبودي را داشتند

از بين افرادي كه مطالعه را آغاز كردند، چهار نفر به نمايندگي از 10 نفر از شركت كنندگان در مطالعه استفاده از درمان را به دليل نگراني در مورد فعال كردن شيدايي متوقف كردند.

عوارض و اثرات جانبي

در رابطه با عوارض دستگاه آر تي ام اس كارشناسان به طور كلي rtms را ايمن و غيرتهاجمي مي‌دانند، اما مانند ساير روش‌ها، خطرات خاصي وجود دارد كه فرد بايد از آنها آگاه باشد. اين خطرات مي‌تواند شامل:

القاي يك دوره شيدايي

سردرد مختصر

سرگيجه

درد در طول عمل

اضطراب

بيخوابي

اطلاعات تكميلي

اطلاعات در مورد اينكه دقيقاً چه كاري بايد براي rtms انجام دهد محدود است. يك فرد بايد دستورالعمل هاي محققان را در هر مطالعه‌اي كه به آن ملحق مي‌شود دنبال كند. با اين حال، استفاده از rtms براي افسردگي ممكن است ايده‌اي درباره آنچه كه فرد براي آماده شدن براي اين روش بايد انجام دهد، ارائه دهد. قبل از انجام اين روش، احتمالاً پزشك اطلاعات خاصي را با آن بررسي مي‌كند.

منبع: https://www.darmankade.com/blog/tms/

نقشه مغزي يا الكتروانسفالوگرافي كمي   (QEEG) يك ابزار تشخيصي است كه با استفاده از پردازش نوار مغزي يا EEG ميزان فعاليت الكتريكي را در قسمت هاي مختلف مغز اندازه مي گيرد. با استفاده از انواع نقشه مغزي مي توان عملكرد مغز را بررسي كرد و مشخص نمود كه فعاليت الكتريكي در كدام نواحي مغز كم و زياد شده است و بدين ترتيب نقاط ضعف و قدرت و مشكلات (اختلالات) مغزي بر ما آشكار مي شود. اختلالاتي نظير AD/HD، اضطراب، افسردگي، آلزايمر ، اختلالات يادگيري، اختلال وسواس اجباري … با استفاده از QEEG قابل تشخيص اند. براي بدست آوردن QEEG ، ابتدا با قرار دادن كلاه EEG روي سر تا 19 كانال EEG يا نوار مغزي از فرد گرفته مي شود در مرحله بعد يك سري عمليات پيچيده رياضي ( مانند تبديل فوريه و ويولت) روي EEG صورت مي گيرد.

نتيجه‌ي اين پردازش‌ها تبديل به يك سري تصوير (سرهاي رنگي ) مي شود كه به آن QEEG يا نقشه مغزي مي گوييم. اگر براي شما اين سوال پيش آمده كه نقشه مغزي چيست بايد بگوييم كه در واقع نقشه مغزي روشي است كه با آن مي‌توانيم زبان مغز را ترجمه كنيم. در نقشه مغزي، هر سر رنگي مربوط به فعاليت يك موج مغزي است. نحوه كاركرد اين امواج در كنار هم باعث مي شود تا ما عملكرد مناسب يا نامناسب داشته باشيم. اگر هر كدام از امواج عملكرد مناسب داشته باشد، سر را به رنگ سبز مي بينيم. فعاليت زياد امواج مغزي به رنگ قرمز و فعاليت كم به رنگ آبي ديده مي شود. 

درروش هاي ديگر تصويربرداري مغز مانند CT، MRI، PET، عواملي مانند جريان خون مغزي، متابوليسم يا يكپارچگي ساختاري مغز مورد اندازه گيري قرار مي گيرد در حاليكه همانطور كه گفته شد QEEG ابزاري است كه ميزان فعاليت الكتريكي مغز را اندازه گيري مي نمايد.

تفسير نقشه مغزي يا QEEG

امروزه مي‌توان با مقايسه QEEG فرد بيمار با QEEGافراد نرمال (موجود در پايگاه‌داده‌هاي تحليل QEEG افراد نرمال يا بهنجار) ناهنجاري‌هاي عملكرد مغز را شناسايي كرد و با تطبيق آن با الگوهاي موجود، نوع اختلال را مشخص نمود. مبناي چنين مقايسه‌اي اين است كه بيماريهاي مختلف روانپزشكي، باعث ايجاد نابهنجاري‌هاي معناداري در مغز شده و تغييراتي را در QEEG به وجود مي‌آورد (چابت و همكارانش، 1999 و 2001). از آنجائي‌كه تركيب طيفي فعاليت الكتريكي مغز با افزايش سن تغيير مي‌يابد، بنابراين در هنگام مقايسه با جمعيت بهنجار، سن فرد و جمعيت بهنجار بايد يكسان باشد.

در نتيجه ي اين قياس كه به آن Z scores مي گويند، اگر فعاليت مغزي فرد مشابه با جمعيت نرمال باشد با رنگ سبز نشان داده ميشود. رنگ سبز نشان‌دهنده حالت طبيعي و نرمال است. اگر فعاليت امواج مغزي فرد از حالت طبيعي بيشتر باشد (كه نشانه مشكل در عملكرد مغز است)، نرم افزار دستگاه آن را با رنگ‌هاي زرد، نارنجي و قرمز نشان مي‌دهد و اگر فعاليت امواج توليد شده كمتر از حالت طبيعي باشد (كه باز هم حاكي از اشكالي در كار مغز است)، نرم افزار آن را با رنگ‌هاي آبي و بنفش نشان مي‌دهد. از آن‌جا كه هر يك از اختلالات و مشكلات گوناگون مانند AD/HD و LD در اثر وجود اشكال در عملكرد مغز و در نتيجه كم و زياد شدن امواج مغزي به‌وجود مي‌آيند، لذا نقشه مغزي فرد سالم با نقشه مغزي فردي كه AD/HD دارد متفاوت است. به اين ترتيب، متخصص با بررسي نقشه مغزي افراد مختلف، پي به مشكل يا توانمندي‌هاي آنها مي‌برد.

كاربرد نقشه مغزي يا QEEG در درمان چه بيماري‌هايي است؟

در مورد مزاياي نقشه مغزي و كاربرد آن در تشخصي و درمان بيماري ها ميتوان گفت كه QEEG براي تشخيص اختلالاتي مانند:

اضطراب

افسردگي

بيش فعالي – اختلال نقص توجه

اوتيسم

اختلال دوقطبي

ناتوانايي يادگيري

و …

به كار مي‌رود.

هزينه‌ي QEEG

هزينه‌ي گرفتن QEEG بر اساس تعرفه‌ي خدمات تشخيصي و درماني توسط نظام پزشكي مشخص مي‌گردد.

آمادگي لازم براي تست QEEG:

شستشوي سر با شامپو و حداقل 3 بار، در روز انجام تست ضرورت دارد.

از روغن، ژل، حالت‌دهنده، نرم‌كننده يا اسپري براي موها، و نيز مواد آرايشي روي پيشاني استفاده نشود.

از بافتن و بستن موها اجتناب كنيد.

در روز تست از گوشواره يا زيورآلات استفاده نكنيد.

اگر از عينك براي مطالعه استفاده مي‌كنيد حتماً آن را همراه داشته باشيد. از لنز استفاده نكنيد زيرا ممكن است باعث ناراحتي شما شده و در نتيجه در گرفتن يك تست خوب اخلال ايجاد كند.

از مصرف مواد تحريك كننده مانند قهوه، چاي، سيگار، نوشيدني‌هاي كافئين‌دار و … اجتناب كنيد. همچنين لازم است از مصرف داروهاي غيرقانوني و خريداري شده از منابع نامعتبر، غذاها، گياهان و يا چاي گياهي كه روي خواب/آرميدگي يا بيداري/گوش‌بزنگي تأثير مي‌گذارند در روز انجام تست پرهيز شود.

هرگونه سابقه و پرونده مربوط به تست‌هاي عصب‌شناختي و نتايج مصاحبه‌هاي روانشناختي قبلي را همراه داشته باشيد.

قبل از انجام تست به اندازه كافي استراحت كرده و سرحال باشيد. يك خوراك مختصر قبل از تست نيز مفيد خواهد بود.

هنگام انجام تست شما روي يك صندلي به راحتي مي‌نشينيد و كلاهي داراي 19 الكترود (نحوه قرارگيري آنها مطابق استانداردهاي بين‌المللي است) روي سر شما قرار داده مي‌شود. براي افزايش هدايت الكتريكي و دقت در ثبت امواج از ژل مخصوص استفاده مي‌شود. الكترودها امواج توليد شده در مغز شما را در وضعيت‌هاي مختلف (مانند چشم بسته و چشم باز) دريافت كرده و به كامپيوتر انتقال مي‌دهند.

منبع: https://medinateb.com/نقشه-مغزيqeeg/